-
1 un filo non fa tela
сущ.погов. одна нитка-не полотно (ср. одна ласточка весны не делает)Итальяно-русский универсальный словарь > un filo non fa tela
-
2 filo
filo (pl m -i, pl f -a) m 1) нитка; нить; пряжа filo cucirino -- швейные нитки filo di cotone -- бумажные нитки filo di Scozia -- крученый хлопковый шнур( для вязания) filo a piombo -- отвес filo del traguardo -- финишная лента a filo a filo -- по ниточке essere attaccato a un filo -- висеть на волоске 2) льняные нитки fazzoletto di filo -- полотняный носовой платок 3) проволока; провод filo spinato -- колючая проволока filo elettrico -- электрический провод, электропровод filo nudo -- голый <неизолированный> провод filo conduttore а) el провод б) fig путеводная нить telegrafo senza fili -- беспроволочный телеграф filo schermato -- экранированный провод filo d'inciampo -- натяжной шнур (мины) 4) тонкая струя un filo d'acqua -- струйка воды 5) нить, ожерелье un filo di perle -- нитка жемчуга 6) нитеобразный предмет il filo d'erba -- травинка, былинка un filo di paglia -- соломинка filo del ragno -- паутина fare le fila -- тянуться (напр о сыре) 7) лезвие; tecn режущая кромка( инструмента) filo vivo -- острое лезвие camminare sopra un filo di rasoio fig -- ходить по краю бездны, рисковать passare a filo di spada fig -- заколоть, пронзить шпагой 8) edil уровень; линия 9) fig малость un filo di voce -- слабый <едва слышный> голос un filo di vento -- легкий ветерок nemmeno un filo d'ombra -- ни признака тени non avere un filo di giudizio -- не иметь ни капли здравого смысла non c'è filo di speranza -- нет никакой надежды gli rimane un filo di vita -- его жизнь висит на волоске 10) fig нить, связь il filo della storia-- историческая связь событий le fila della congiura -- нити заговора perdere il filo del discorso -- потерять нить разговора 11) fig направление il filo del vento -- направление ветра filo delle reni -- спинной хребет dare (del) filo da torcere -- наделать хлопот, задать задачу essere ridotto a un filo -- стать худым как щепка fare qc sul filo di... -- сделать что-л по образцу <в стиле, в духе...> essere tirato per i fili -- плясать под чью-л дудку essere in filo а) быть в полном порядке б) быть на правильном пути sono legati a filo doppio fam -- их водой не разольешь fare il filo a qd -- ухаживать <волочиться (разг)> за кем-л parer tirato per i fili а) быть дерганым б) действовать по чьей-л воле per filo e per segno -- во всех подробностях filo filo, di filo -- подряд il filo si rompe dal lato più debole prov -- где тонко, там и рвется tre fili fanno uno spago prov -- в единении -- сила un filo non fa tela prov -- одна нитка -- не полотно( одна ласточка весны не делает) -
3 filo
filo (pl m -i, pl f - a) m 1) нитка; нить; пряжа filo cucirino — швейные нитки filo di cotone — бумажные нитки filo di Scozia — кручёный хлопковый шнур ( для вязания) filo a piombo — отвес filo del traguardo — финишная лента a filo a filo — по ниточке essere attaccato a un filo — висеть на волоске 2) льняные нитки fazzoletto di filo — полотняный носовой платок 3) проволока; провод filo spinato — колючая проволока filo elettrico — электрический провод, электропровод filo nudo [ricoperto] — голый <неизолированный> [изолированный] провод filo conduttore а) el провод б) fig путеводная нить telegrafo senza fili — беспроволочный телеграф filo schermato — экранированный провод filo d'inciampo — натяжной шнур ( мины) 4) тонкая струя un filo d'acqua — струйка воды 5) нить, ожерелье un filo di perle — нитка жемчуга 6) нитеобразный предмет il filo d'erba — травинка, былинка un filo di paglia — соломинка filo del ragno — паутина fare le fila — тянуться ( напр о сыре) 7) лезвие; tecn режущая кромка ( инструмента) filo vivo — острое лезвие camminare sopra un filo di rasoio fig — ходить по краю бездны, рисковать passare a filo di spada fig — заколоть, пронзить шпагой 8) edil уровень; линия 9) fig малость un filo di voce — слабый <едва слышный> голос un filo di vento — лёгкий ветерок nemmeno un filo d'ombra — ни признака тени non avere un filo di giudizio — не иметь ни капли здравого смысла non c'è filo di speranza — нет никакой надежды gli rimane un filo di vita — его жизнь висит на волоске 10) fig нить, связь il filo della storia¤ filo delle reni — спинной хребет dare (del) filo da torcere — наделать хлопот, задать задачу essere ridotto a un filo — стать худым как щепка fare qc sul filo di … — сделать что-л по образцу <в стиле, в духе …> essere tirato per i fili — плясать под чью-л дудку essere in filo а) быть в полном порядке б) быть на правильном пути sono legati a filo doppio fam — их водой не разольёшь fare il filo a qd — ухаживать <волочиться ( разг)> за кем-л parer tirato per i fili а) быть дёрганым б) действовать по чьей-л воле per filo e per segno — во всех подробностях filo filo, di filo — подряд il filo si rompe dal lato più debole prov — где тонко, там и рвётся tre fili fanno uno spago prov — в единении — сила un filo non fa tela prov — одна нитка — не полотно( одна ласточка весны не делает) -
4 TELA
-
5 FILO
m- F741 —— см. -A1073- F742 —— см. - F750filo del rasoio:- F746 —camminare sopra un fil di rasoio (тж. correre sul filo del rasoio)
filo di spada:- F748 —mandare (или mettere, passare, tagliare) a fil di spada
- F749 —- F750 —un filo di uomo [di donna]
- F751 —— см. - B1410- F758 —di filo (тж. fil filo)
- F759 —- F760 —- F761 —- F762 —— см. - R551— см. -A373avere il vento in fil di ruota
— см. - V238— см. - R165- F774 —dipendere da un filo (тж. essere attaccato a un filo)
- F774a —essere (или stare) a un filo di...
essere come i rasoi de' barbieri, che son sempre in filo
— см. - R124- F777 —- F778 —- F779 —fare qc sul filo di...
— см. - N367— см. - F771- F790 —ritrovare (или ripigliare, riprendere) il filo
— см. - F785- F792 —stare a un filo dì...
— см. - F774a- F795 —- F796 —- F797 —- F798 —— см. - F786a tela ordita Dio manda il filo
— см. - T170- F806 —tre fili fanno uno spago, tre spaghi fanno una corda
-
6 filo
m (m, pl -i, f, pl -a)fazzoletto di filo — полотняный носовой платок3) проволока; проводfilo elettrico — электрический провод, электропроводfilo conduttore — 1) эл. провод 2) перен. путеводная нитьfilo d'inciampo — натяжной шнур ( мины)4) тонкая струя5) нить, ожерельеfare le fila — тянуться (напр. о сыре)7) лезвие; тех. режущая кромка ( инструмента)camminare sopra un filo di rasoio перен. — ходить по краю бездны, рисковатьpassare a filo di spada перен. — заколоть, пронзить шпагой9) перен. малостьun filo di voce — слабый / едва слышный голосnon avere un filo di giudizio — не иметь ни капли здравого смыслаnon c'è filo di speranza — нет никакой надеждыgli rimane un filo di vita — его жизнь висит на волоске10) перен. нить, связьil filo della storia / storico — историческая связь событийperdere il filo del discorso — потерять нить разговора11) перен. направлениеil filo del legno — расположение волокон древесины•Syn:••dare (del) filo da torcere — наделать хлопот, задать задачуfare qc sul filo di... — сделать что-либо по образцу / в стиле / в духе...essere tirato per i fili — плясать под чью-либо дудкуessere in filo — 1) быть в полном порядке 2) быть на правильном путиfare il filo a qd — ухаживать / разг. волочиться за кем-либоparer tirato per i fili — 1) быть дёрганым 2) действовать по чьей-либо волеreggere / tenere le fila — держать в руках, руководитьtirare le fila — подводить итоги, подбивать бабки жарг.; закруглять ( дело)filo filo; di filo — подрядun filo non fa tela prov — одна нитка - не полотно (ср. одна ласточка весны не делает) -
7 Одна нитка — не полотно
Un filo non fa tela.Словарь пословиц, поговорок, крылатых слов и выражений > Одна нитка — не полотно
-
8 FARE
I см. тж. FARE IIv- F171 —farcela (тж. fargliela)
- F173 —- F174 —far(si) contro...
- F175 —— см. -A10— см. -A12— см. - C3043— см. - T512— см. - T728fare l'abito a...
— см. -A36— см. -A54— см. - P1036— см. -A57— см. -A71— см. -A157— см. -A159— см. -A160— см. -A158— см. -A186— см. -A158— см. -A306— см. -A317— см. -A318— см. -A351— см. -A361— см. -A371— см. -A388fare ala (davanti) a...
— см. -A419— см. -A470— см. -A472— см. -A482— см. - C2101— см. -A500— см. -A507— см. -A511— см. -A548— см. -A529— см. -A539— см. -A549— см. -A579— см. -A628— см. -A632— см. -A649— см. -A650— см. - B279— см. - D437— см. - F776— см. - P131— см. -A715— см. -A743— см. -A846— см. -A847— см. -A848— см. -A919— far fare anticamera a qd
— см. -A920— см. -A938— см. -A941— см. -A945fare apparire il fondo a... (или di...)
— см. - F1025— см. - R543— см. -A997— см. -A998— см. -A1075— см. -A1076— см. -A1077— см. -A1146— см. - D171fare l'arte di Michelaccio (и iu michelacclo, Michelasso) (: mangiare, bere e an iare a spasso)
— см. - M1382— см. -A1182— см. -A1190— см. -A1206fare come l'asino al catino (или al corbello, alla secchia)
— см. -A1210— см. -A1208— см. -A1258— см. -A1286— см. -A1310— см. -A1311fare l'atto di (+inf.)
— см. -A1312— см. - F366— см. -A1313— см. -A1314— см. -A1341— см. -A1351— см. -A1399— см. - B14— см. - C1710— см. - B49— см. - B50— см. - B66farsi baffi (или un baffo) di qc
— см. - B67— см. - B63— см. - B72— см. - B79— см. - B82— см. - B85— см. - B86— см. - B97— см. - B117— см. - B118— см. - B124— см. - B1470— см. - C2665— см. - D172— см. - G207— см. - M1176— см. - B125— см. - Q65— см. - S2092— см. - T927fare un ballo in campo azzurro
— см. - B131— см. - C3254— см. - B176— см. - B196— см. - B197fare bandiera d< ricatto
— см. - R308— см. - B222— см. - B241— см. - B242— см. - B243— см. - C2582— см. - B245— см. - B246— см. - B217— см. - B265— см. - B269— см. - B306— см. - B317— см. - B369— см. - B373— см. - B416— см. - B424— см. - B426— см. - B446— см. - B448— см. - B449— см. - B465— см. - F717— см. - F818— см. - G150— см. - G617— см. - B424— см. - M2098— см. - B466— см. - P1546— см. - B467— см. - T680— см. - V726— см. - B472— см. - B515- F178 —farla bene [male]
— см. - B516— см. - B485— см. - B562far berlic(che) (e) berloc(che) (тж. far berlocche)
— см. - B580— см. - B589— см. - B604— см. - B608— см. - B624— см. - B633— см. - B679— см. - B680— см. - B700— см. - B719— см. - B719a— см. - B721— см. - B734— см. - B748— см. - B757— см. - B764— см. - B773— см. - B774— см. - B775— см. - B786— см. - B884— см. - B885far (ci) (uau farsi) la bocca a...
— см. - B886— см. - B887— см. - B888— см. - B807— см. - B889— см. - B890— см. - B891— см. - B892— см. - B944— см. - B945— см. - B950— см. - B955— см. - B975— см. - B976— см. - B989— см. - B990— см. - B1002— см. - P1236fare (il) bordone a...
— см. - B1021— см. - B1037— см. - B1048— см. - B1050— см. - B1070— см. - B1092— см. - B1093— см. - B1108— см. - B1115— см. - B1116— см. - B1166— см. - B1137— см. - B1167— см. - B1185— см. - B1198— см. - B1211— см. - B1216— см. - B1217— см. - B1252— см. - B1254— см. - T889— см. - B1283— см. - B1290— см. - F718— см. - F819— см. - M2237— см. - T681 b)— см. - B1295— см. - B1300— см. - B1301— см. - B1302fare una buca in...
— см. - B1303— см. - G899— см. - B1309— см. - F138— см. - B1319— см. - B1328— см. - B1341— см. - B1344— см. - B1342— см. - B1343— см. - B1344— см. - B1345— см. - B1381— см. - B1393— см. - B1404— см. - B1415— см. - N389— см. - C1525— см. - C3255— см. - E30fare buona festa a...
— см. - F184— см. - F717— см. - F818— см. - F838— см. - G482— см. - C1521— см. - P2252— см. - P2316— см. - S163— см. - S164— см. - S510— см. - T138fare buon viso (a cattiva fortuna или a cattivo gioco, a cattiva sorte)
— см. - V658— см. - B1497fare la cabala (или le cabale)
— см. - C1— см. - V320fare la caccia a...
— см. - C16— см. - C30— см. - C36— см. -A420— см. - C1847— см. - C56— см. - C66— см. - C96a— см. - C130— см. - C196— см. - C198— см. - C202— см. - C206non fare qd calvo d'un capello
— см. - C208— см. - C215— см. - C216— см. - C217— см. - C236— см. - C242— см. - C261— см. - C254— см. - C262— см. - C2653— см. - C305— см. - C317— см. - C3173— см. - C318— см. - C332— см. - C419— см. - C457— см. - C458— см. - B1057— см. - E192— см. - C433afare come il cane del peduccia'o
— см. - C460— см. - C517— см. - C1822— см. - C576— см. - C562— см. - C563— см. - C585— см. - C603— см. - C614— см. - C613— см. - C616— см. - C620— см. - M2176— см. - M2188fare una capatina in... (и т a...)
— см. - C621— см. - C641— см. - C612— см. - B650— см. - C662far capitale di...
— см. - C665far capo a... (или di...)
— см. - C756farsi capo di (+inf.)
— см. - C757— см. - C758— см. - C759— см. - C690— см. - C760— см. - C761fare a qd il capo come una cesta (или come un cestone, come un pallone)
— см. - C762— см. - C764— см. - C765— см. - C766— см. - C827— см. - C850— см. - C852— см. - R234— см. - C863— см. - C870— см. - C892— см. - C893— см. - C911— см. -A1206 b)— см. - C916— см. - C921a— см. - C929— см. - C930— см. - C934— см. - C991— см. - C1004— см. - C1014— см. - C1036— см. - C1037— см. - C1074— см. - C1075— см. - C1076— см. - C1077— см. - C1117— см. - C1166— см. - C1129— см. - C1133— см. - C1140— см. - C1214— см. - C1215— см. -A538far cascare il pane di mano a qd
— см. - P261far cascare le parole di bocca
— см. - P523far caso a... (тж. farci caso)
— см. - C1237far (si) caso di...
— см. - C1238far caso da... a...
— см. - C1239— см. - C1240— см. - C1251— см. - C1253— см. - C1255— см. - S2104— см. - C1259— см. - C1260fare castelli in aria (тж. fare castelli sopra qc; fare dei castelli in Spagna; fare i castelli con le carte)
— см. - C1264fare una catilinaria contro qd
— см. - F740— см. - C1286— см. - C1289— см. - C1297a— см. - C1525— см. - E30— см. - F718— см. - F819— см. - C1312— см. - C1313fare causa comune con...
— см. - C1314— см. - C1325— см. - C1334— см. - C1335— см. - C1366fare come il cavallo del Ciolle
— см. - C1950— см. - C1402— см. - C1423— см. - C1432— lavoro fatto a cazzotti
— см. - C1433fare la cena del galletto: un salto e a letto (тж. fare la cena di Salvino: orinare e andare a letto)
— см. - C1458fare cenno di si [di по]
— см. - F181a— см. - C1498— см. - P643— см. - C1505— см. - C1517— см. - C1528— см. - C1530— см. - C1542— см. - F53— см. - F719— см. - C1634— см. - L26— см. - C1685— см. - C1686— см. - C1687— см. - C1720— см. - C1727— см. - C1733— см. - C1777— см. - C1778— см. - C1807— см. - C1814— см. - C1893— см. - C1894fare sua cima di...
— см. - C1912— см. - C1927— см. - C1932— см. - C1946— см. - C1953— см. - C1955— см. - C1964— см. - C1967fare civetta (или alla civetta)
— см. - C1988— см. - C1989— см. - C1990— см. - C2000— см. - C2010— см. - C2037— см. - C2046— см. - C2038— см. - C2066— см. - C2070— см. - C2076— см. - C2087fare il colletto (al bicchiere)
— см. - C2094— см. - C2110— см. - C2135— см. - C2190— см. - C2191— см. - C2203— см. - C2200— см. - C2259— см. - C2256— см. - C2237— см. - C2267— см. - C2286— см. - C2292— см. - C2293— см. - C2294— см. - C2302— см. - C2315— см. - C2325— см. - C2326— см. - C2336— см. - C2345— см. - C2347— см. - C2348— см. - C2319— см. - C2360— см. - C2368— см. - C2379fare (a) comunella dei guadagni
— см. - C2380— см. - C2395— см. - C2402— см. - C2105— см. - C2406— см. - C2456— см. - C2476far conto che...
— см. - C2533far conto di (+inf.)
— см. - C2534fare conto (или ì conti) su qc
— см. - C2535fare i conti con...
— см. - C2536— см. - C2437— см. - C2538— см. - C2540— см. - C2511fare il conto dei quattro sordi
— см. - C2543— см. - C2538— см. - C2544— см. - C2574— см. -A512— см. - C2581— см. - C2585— см. - C2588— см. - C2593— см. - C2597— см. - C2605— см. - C2607— см. - C2611— см. - C2620— см. - C2621— см. - C2625— см. - C2626— см. - C2699— см. - C2700— см. - C2701— см. - C2681— см. - C-M-2683— см. - C2714far corona a...
— см. - C2718— см. - C2722— см. - C2738— см. - C2752— см. - C2753— см. - C2786— см. -A161— см. - D394— см. - C2793— см. - C2801— см. - C2817— см. - C2818— см. - C2826— см. - C2827— см. - C2828— см. - C2832— см. - C2839— см. - C2853— см. - C2865— см. - N386fare una cosa (или le sue cose)
— см. - C2899— см. - C2900— см. - C2901— см. - C2902— см. - C2901farsi coscienza (di...)
— см. - C2942— см. - C2984— см. - C2997— см. - C3006— см. - M2176— см. - C3014— см. - C3020fare credito a...
— см. - C3025— см. - C3026— см. - C3064— см. - C3077fare croce (тж. farsi la croce)
— см. - C3087— см. - C3088— см. - C3089— см. - C3090fare una (или la) croce a... (или sopra.., su...)
— см. - C3091— см. - C3104— см. - C3107— см. - C3132— см. - C3136— см. - C3138— см. - C3153— см. - C3255— см. - C3256— см. - C3258— см. - S2017— см. - D15— см. - D37— см. - D65— см. - D87— см. - D173— см. - D141— см. - D224— см. - D228— см. - D248— см. - D249— см. - D255— см. - D285— см. - B751— см. - D296fare una d.atriba contro qd
— см. - F740fare il diavolo per...
— см. - D336— см. - D338— см. - D339— см. - P2076— см. - D382— см. - D413— см. - D421— см. - D429— см. - D441— см. - D446— см. - D505— см. - D506— см. - D507— см. - C1723— см. - V949— см. - D576— см. - D582— см. - D585— см. - D606far disegno su...
— см. - D626— см. - D629— см. - D662— см. - B700— см. - D727— см. - D728— см. - F1177— см. - V613— см. - D750— см. - D767— см. - D769— см. - D790— см. - D789fare (il) doppio gioco (тж. far doppia faccia)
— см. - D825— см. - P2219— см. - D858— см. - D877— см. - D878fare un dovere (или suoi doveri)
— см. - D889— см. - D890— см. - C1662— см. - L610— см. - P632— см. - P760— см. - P1375— см. - P1465— см. - S121— см. - E10fare (l')eco (тж. farsi l'eco)
— см. - E14— см. - O681— см. - E28— см. - E31— см. - E54— см. - E83— см. - E84— см. - E102— см. - E142— см. - E179— см. - E194fare esperienza di...
— см. - E195— см. - E196— см. - E203— см. - E281fare una faccetta (или le, delle Faccette)
— см. - F11— см. - F53fare una faccia di...
— см. - F54— см. - F55— см. - F56— см. - F57— см. - F59— см. - F69— см. - F70— см. - F81— см. - F91— см. - F102— см. - F105fare famiglia (тж. farsi una famiglia)
— см. - F136— см. - F135— см. - F137— см. - F134— см. - F142— см. - F154— см. - F152far fango delle (proprie) parole
— см. - F153— см. - F76— см. - F539— см. - L62— см. - F225— см. - E103— см. - F281— см. - F282— см. - F261— см. - F284— см. - F305— см. - F309— см. - F322— см. - F332— см. - F368— см. - F382— см. - F465— см. - F469— см. - F470— см. - F481— fai (или fa') festa!
— см. - F482fare festa a...
— см. - F484— см. - F485— см. - F487— см. - F488fare le feste a...
— см. - F489— см. - F480— см. - F483— см. - F486— см. - F491— см. - F515— см. - F537— см. - F538— см. - F548— см. - F558— см. - F559— см. - F631— см. - F670— см. - F671— см. - F692— см. - F702— см. - F715fare la figura di...
— см. - F716— см. - F715— см. -A482— см. - F730— см. - F736— см. - F740— см. - F777— см. - F778fare qc sul filo di...
— см. - F779— см. - F820— см. - F838— см. - F821fare la fine del moscone d'oro
— см. - F822— см. - S1677— см. - T745— см. - F850— см. - F851farla finita con...
— см. - F858— см. - T739— см. - F870— см. - F892— см. - F927— см. - F954— см. - F956— см. - F958— см. - F978fare fondamento su...
— см. - F992— см. - F1052fare (la) forca da... (или a...)
— см. - F1053— см. - F1054— см. - F1055— см. - F1052— см. - F1082— см. - F1090— см. - F1091farsi forte di... (или sopra...)
— см. - F1103— см. - F1125— см. - F1126— см. - F1127— см. - F1170— см. - F1171— см. - F1172— см. - F1173— см. - F1174— см. - F1156— см. - F1177— см. - F1175— см. - F1176— см. - F1156— см. - V160— см. - G899— см. - F1200fare fracasso di...
— см. - F1201farsi franco di...
— см. - F1210— см. - F1211— см. - F1219— см. - F1242— см. - F1270— см. - F1284— см. - F1290— см. - F1319— см. - F1327— см. - F1338fare fronte a...
— см. - F1360— см. - F1376— см. - F1402— см. - F1423— см. - T546— см. - F1445— см. - M1102— см. - F1517— см. - F1519fare fuoco a (или contro, addosso a) qd
— см. - F1520fare fuoco sotto...
— см. - F1521— см. - F1522far fuoco e fiamma (или fiamme)
— см. - F1504— см. - F1524— см. - F1523— см. - F1525— см. - F1564— см. - F1564a— см. - F1565— см. - F1590— см. - F1601fare le fusa e i cannoni (тж. fare le fusa или fuse torte)
— см. - F1602— см. - T889— см. - G12farsi (или fare a) gabbo di qd
— см. - G21— см. - G27— см. - G31— см. - G32— см. - G39— см. - G66— см. - G97— см. - G98— см. - G151— см. - G152fare le gambe alle provvisioni
— см. - G153— см. - G193— см. - G195— см. - G197— см. - G210— см. - G218— см. - G222— см. - G223— см. - G224— см. - G225— см. - G231— см. - G264— см. - G263fare (fa) gatta morta (или la gatta di Masino) (che chiudeva gli occhi per non vedere i topi) (тж. fare la gattamorta)
— см. - G248— см. - G309— см. - G312— см. - G316— см. - G320— см. - G322— см. - T758— см. - G346— см. - G319— см. - G370— см. - G385— см. - G386— см. - G388— см. - G389— см. - G399— см. - G412— см. - G413— см. - G428— см. - G440— см. - C1874far gioco a...
— см. - G487— см. - G488— см. - G489— см. - G513— см. - G586— см. - G614— см. - G626— см. -A794— см. -A1147— см. - C767— см. - C1593— см. - S1409— см. - P165— см. - T547— см. - C461— см. - G660— см. - G683— см. - G683a— см. - G684— см. - C846— см. - G684a— см. - G685— см. - C2865— см. - G713fare il giubbone a qd (тж. fare giubboni con la lingua)
— см. - G717— см. - G725— см. - P30— см. - G734— см. - G767— см. - G771— см. - G778— см. - G779— см. - G780— см. -A58— см. -A1183fare la glossa su...
— см. - G813— см. - G812— см. - G816— см. - G817— см. - G823— см. - G824— см. - G838— см. - G870— см. - G871far governo di...
— см. - G907— см. - G916— см. - G932— см. - G960— см. - G970— см. - G971— см. - G972— см. - C1251— см. - C2545fare gran festa a...
— см. - F484— см. - G972— см. - P1954— см. - S1718— см. - T971— см. - U134— см. - V727— см. - G997— см. - G998— см. - G1006— см. - G1038— см. - G1075— см. - G1076— см. - G1085— см. - G1102— см. - G1103— см. - G1104— см. - G1105— см. - G1114— см. - G1116— см. - G1141— см. - G1156— см. - T548— см. - G1185— см. - I22— см. - I135— см. - I163— см. - I169— см. - I176— см. - I179— см. - I202— см. - I216— см. - I233fare un inferno (или l'inferno)
— см. - I245— см. - I287— см. - I300— см. - I307— см. - B707— см. - I328— см. - I398— см. - I36— см. - L13— см. - L38— см. - L63fare come i ladri di P sa (che il giorno leticano или che il giorno si levan gli occhi, e la notte vanno (a) rubare insieme)
— см. - L82— см. - L153— см. - L160— см. - L183— см. - C1942— см. - G685a— см. - L184— см. - L915— см. - L216— см. - L217— см. - L296— см. - L316— см. - L317— см. - L381— см. - L392fare il leprone ed il piccinaco
— см. - L403— см. - L414— см. - L462— см. - L185— см. - L488fare il letto a...
— см. - L487— см. - L488fare leva su...
— см. - L507— см. - L518— см. - L574— см. - L587— см. - L589— см. - L622— см. - L672— см. - L772— см. - L778— см. - L781— см. - L818— см. - L839— см. - L867a— см. - L147— см. - L868— см. - L906— см. - L920— см. - L943— per non farla (tanto) lunga
— см. - L944far luogo a...
— см. - L979— см. - L981— см. - L997— см. - L998— см. - M2— см. - M20— см. - M40fare come Maestro Piallino che d'una trave fece un nottolino (тж. fare come maestro Nottola che d'una trave fece una trottola)
— см. - T890— см. - M107— см. - M113— см. - M120— см. - M131— см. - F718— см. - M148— см. - M170— см. - M213— см. - F178— см. - C2516non fare male a una mosca (тж. non fare male nemmeno al pane)
— см. - M214far ma.a cera a qd
— см. - C1525— см. - G482fare mal governo di...
— см. - G907— см. - G1023— см. - M334— см. - S1777— см. - T681 b)— см. - V659— см. - V962— см. - M317— см. - M323— см. - M340— см. - M345— см. - M357— см. - M360— см. - M364— см. - V172— см. - M599— см. - M597fare la mano a qc (тж. farci или farsi la mano)
— см. - M598— см. - M600— см. - M710— см. - M736— см. - M737— см. - M742— см. - M746— см. - M762— см. - M802— см. - M835— см. - M836— см. - M838— см. - M842— см. - M845— см. - M859— см. - M860— см. - M861— см. - M887— см. - M888— см. - M892— см. - M901— см. - M902— см. - M914— см. - M917— см. - M920— см. - M970— см. - M971— см. - M1006— см. - M1012far mazzo dei suo; salci
— см. - M1013— см. - M1020— см. - M1049— см. - M1067— см. - M1068— см. - M1071— см. - M1072— см. - M1073far a (или di) meno di...
— см. - M1112— см. - M1140— см. - M1186— см. - M1207— см. - M1208— см. - M1240— см. - M1274— см. - M1289fare il mestiere di Michelaccio (или michelaccio, Michelasso) (: mangiare, bere e andare a spasso)
— см. - M1382— см. - M1290— см. - M1299— mi fa mestieri
— см. - M1300— см. - M1306— см. - M1314— см. - M1315— см. - M1330— см. - M1346— см. - M1347— см. - M1348— см. - M1379fare miglia quanto il pensiero
— см. - M1418far delle mille (тж. farsi mille)
— см. - M1434— см. -A81— см. - S55— см. - V397— см. - M1448— см. - M1461— см. - M1463— см. - M1462— см. - M1479— см. - M1524— см. - M1529— см. - M734— см. - M1530— см. - M1532— см. - M1545— см. - M1542— см. - F718— см. - M1583— см. - M1661— см. - M1605— см. - M1606— см. - M1660— см. - S1519— см. - M1728— см. - M1844fare come monsignor Perrelli (che scriveva le lettere e poi le andava a consegnare)
— см. - P1310— см. - F1191— см. - S61— см. - S618— см. - M1868— см. - M1869— см. - M1870— см. - M1892— см. - D642— см. - M1930— см. - M2003— см. - M2004— см. - M2040— см. - M2039— см. - M2068far mostra di (+inf.)
— см. - M2096— см. - M2097— см. - M2098— см. - M2099— см. - M2111— см. - M2120— см. - M2121— см. - M2126— см. - M2133— см. - M2160— см. - M2164— см. - M2190— см. - M2208— см. - M2217— см. - M2238— см. - M2239fare un muso da...
— см. - M2240— см. - M2223a— см. - M2225— см. - M2248— см. - M2249— см. - M2261— см. - N4— см. - N5— см. - N8— см. - N22— см. - F1477far nascere il nodello (или il nodo, i nodi) nel giunco
— см. - G756farci il naso (тж. fare il naso a...)
— см. - N49— см. - N93— см. - N108— см. - P2130— см. - N120— см. - N131— см. - N132— см. - D429— см. - N148— см. - N154— см. - N161— см. - N210— см. - N211farne delle nere (тж. farne di nere e di bige)
— см. - N212— см. - N240— см. - F838a— см. - N254— см. - N266— см. - N281— см. - N294— см. - N309— см. - N311— см. - F181a— см. - N331— non far di noccioli
— см. - N332far un nodo (alla или in gola)
— см. - N366— см. - N367— см. - N368— см. - N369— см. - N388— см. - N423— см. - N424— см. - N445— см. - N446— см. - N478— см. - N491— см. - N515— см. - N520— см. - N591— per far numero
— см. - N592— см. - N593— см. - N594— см. - N595— см. - N614fare il nuovo (тж. farsi nuovo di qc)
— см. - N615— см. - O26— см. - O27— см. - O157fare d'occhio (тж. farci d'occhio)
— см. - O158— см. - O159fare gli occhi a...
— см. - O160— см. - O102— см. - O161— см. - O162— см. - N213— см. - O164— см. - R556— см. - O165— см. - O166— см. - O256— см. - C72— см. - C2903— см. - E103— см. - E104fare d'ogni fuscello una trave
— см. - T889— см. - G334— см. - L115— см. - P693— см. - S1106— см. - O298— см. - O320— см. - O340— см. - O341fare onore a...
— см. - O377— см. - O378— см. - O379— см. - O380fare gli onori di casa (или di domicilio, di dominio)
— см. - O381fare onore alla (propria) firma
— см. - O382— см. - O383— см. - O402— см. - N101— см. - R97fare l'ora di...
— см. - O462— см. - O430— см. - O557fare orecchi (или le orecchia)
— см. - O558— см. - O602— см. - O627— см. - O696— см. - O697— см. - P3— см. - P13— см. - P27— см. - P44far pagare la lira ventun soldo
— см. - L730— см. - P106— см. - P115far alla palla di...
— см. - P150— см. - P151— см. - P186— см. - P190— см. - D340— см. - P209— см. - R308— см. - P353— см. - D340— см. - P382— см. - P390— см. - P400— см. - P403— см. - P407— см. - P411— см. - P415— см. - P443— см. - P444— см. - P438— см. - P524— см. - P525— см. - P526— см. - P527— см. - P633— см. - P634— см. - P635fare parte a...
— см. - P636— см. - P637— см. - P638— см. - P639— см. - P640— см. -A60— см. - E142— см. - P642— см. - P674— см. - P694— см. - P695— см. - P728— см. - P729— см. - B1007— см. - L744— см. - P745— см. - P746— см. - P795— см. - P749fare il passo secondo la gamba
— см. - P798— см. - P753— см. - P795— см. - P797— см. - P799— см. - P851— см. - P870— см. - P878— см. - P888— см. - P898— см. - P911— см. - P943— см. - P967— см. - P982— см. - P988— см. - P992— см. - P1004fare un pegno al Monte di Pietà
— см. - P1005— см. - P1037— см. - P1038— см. - P1018— см. - P1015— см. - P1107— см. - P1040— см. - P1018fare d'un pelliccilo un cancro
— см. - P1077— см. - P1106— см. - C2582— см. - P1107— см. - P1148— см. - P1157— см. - P1194— см. - P1213— см. - P1214— см. - P1236a— см. - P1258— см. - P1259— см. - P1271— см. - T830— см. - P1337— см. - P1352— см. - P1353— см. - P1378— см. - P1377— см. - P1463— см. - P1464— см. - P1473— см. - P1768— см. - P1505fare il pianto di...
— см. - P1529far(ne) un pianto (e un lamento) di...
— см. - P1530— см. - P1547— см. - P1559— см. - P1560— см. - P1655— см. - P1656— см. - P1657— см. - P1731— см. - P1740— см. - P1754— см. - B562— см. - L818— см. - P1757fare come i pifferi di montagna (che andarono per suonare e furono suonati)
— см. - P1794— см. - T109— см. - P1810— см. - P1811fare la pioggia e il bel tempo
— см. - P1824— см. - P1829— см. - F662— см. - F663— см. - P1844— см. - P1849— см. - C199— см. - C934— см. - L182— см. - M2111— см. - R297— см. - V146— см. - V980— см. - P1950— см. - C907— см. - P1954— см. - P1969— см. - P1984— см. - P2024— см. - P2032— см. - P2033— см. - P2034— см. - P2029— см. - P1813— см. - P2050fare il portico dietro la casa
— см. - P2122— см. - P2133— см. - P2156— см. - P2190— см. - P2217fare una (или la) predica a qd
— см. - P2227— см. - F89— см. - T109— см. - P2257— см. - P2260— см. - P1308— см. - P2271— см. - P2292— см. -A1087fare le sue prime esperienze in...
— см. - E197— см. - F720— см. - P2317— см. - P2330— см. - P2331— см. - B775— см. - C306— см. - C2350— см. - C2818— aver fatto il proprio corso
— см. - C2819— см. - M1049far prove di scriverne al paese
— см. - P2367— см. - P2402— см. - P2417— см. - P2429— см. - P2425— см. - P2434— см. - P2435— см. - P2437— см. - P2527— см. - P2528— см. - P2539— см. - P2480— см. - P2502fare il punto della situazione
— см. - P2529— см. - P2502— см. - P2503— см. - P2557— см. - P2566non farsene né in qua né in là
— см. - Q6— см. - M2073— см. - Q27— см. - Q35— см. - Q38— см. - Q66— см. - Q67— см. - Q98— см. - C1662— см. - L610— см. - P643— см. - P760— см. - S121- F180 —— см. -A1211— см. -A849— см. - Q104— см. - Q105— см. - Q123— см. - R6— см. - R14— см. - R63— см. - R64— см. - R65— см. - R66— см. - R67— см. - C2541fare come la rana (или il ranocchio) (che non morde perché non ha i denti)
— см. - R107— см. - R117— см. - R133— см. - R134— см. - R135fare razza da sé (тж. non fare razza con nessuno)
— см. - R136— см. - R174— см. - R203— см. - R244— см. - R276— см. - R277— см. - R278— см. - R297— см. - R306— см. - R321— см. - O168— см. - P202— см. - P1768— см. - T171— см. - R336— см. - R370— см. - R371— см. - R375— см. - F1086— см. - R403— см. - C3173— см. - R409— см. - R416— см. - M2006— da far risuscitare i morti
— см. - M2007far ritornare a mangiar polenta
— см. - P1939— см. - R441— см. - R461— см. - R464— см. - C872— см. - B1023— см. - C643— см. - P2456— см. - R502— см. - R510— см. - R511— см. - R513— см. - R520far la ronda (intorno) a...
— см. - R521— см. - R557— см. - R558— см. - R610— см. - R613— см. - R637— см. - R648— см. - S8— см. - S11— см. - S27— см. - S28— см. - S14— см. - S22— см. - S69— см. - S71— см. - S80— см. - S618— см. - S107— см. - S110— см. -A1055— см. - B168farsi saltare le cervella (тж. far saltare il cervello all'aria)
— см. - C1583— см. - M2042— см. - S618— см. - T549— см. - S122— см. - S123— см. - S115— см. - C1594— см. - S117— см. - S127— см. - S167— см. -A502— см. - F369— см. - G775fare come San Lo che non inchiodava i cavalli, perché metteva i chiodi nei buchi fatti
— см. - L765— см. - L855— см. - M882— см. - M883— см. - M1383— см. - P1789— см. - S2104— см. - T709— см. - S206— см. - S250— см. - S262— см. - S269— см. - S284— см. - S304— см. - S305fare le scale di Sant'Ambrogio
— см. - A593a— см. - P202— см. - S329far a scarica barili (тж. fare a scaricabarili или lo scaricabarili)
— см. - S332— см. - S339fare scarpe della propria pelle
— см. - P1041— см. - S372— см. - S369— см. - S375— см. - S379— см. - S380— см. - S384— см. - S385— см. - C2975— см. - S427— см. - S451— см. - S454— см. - S462— см. - S466— см. - S469— см. - S473— см. - S503— см. - S507— см. - S511- F181 —farsi da sé ±
— см. - S534— см. - S547— см. - C249— см. - S571— см. - S611fare sempre quel medesimo verso
— см. - V398— см. - S619— см. - S635— см. -A59— см. - S649— см. - S661— см. - S660— см. - S672— см. - S702— см. - S715— см. - S718— см. - S721— см. - S724— см. - S725- F181a —fare (cenno) di sì [di no]
— см. - S752— см. - S760— см. - S773— см. - S774— см. - S782— см. - S783— см. - S811— см. - S813— см. - S837— см. - S840— см. - N370— см. - S869— см. - S882— см. - S926— см. - S964— см. - S974— см. - S980— см. - S1022— см. - S1039— см. - S1058— см. - S1071— см. - S1074fare il (или del) sordo (тж. fare da sordi)
— см. - S1097— см. - S1145— см. - S1166— см. - S1180— см. - F176— см. - S1193— см. - S1203— см. - S1234— см. - S1258— см. - S1284— см. - S1285— см. - S1287— см. - S1291— см. - S1299— см. - S1304— см. - S1328farsi specchio di...
— см. - S1329— см. - S1330— см. - S1338farsi specie di...
— см. - S1339far(si) le spese (тою. fare la spesa)
— см. - S1370— см. - S1371— см. - S1372— см. - S1374— см. - S1389— см. - S1394— см. - S1395— см. - S1442— см. - C462— см. - S1473— см. - S1482— см. - S1485fare lo spoglio di...
— см. - S1495— см. - S1496— см. - S1497farle sporche (тж. farla sporca)
— см. - S1502— см. - S1515— см. - S1516— см. - S1520— см. - S1531— см. - S1548— см. - S1563— см. - S1568— см. - S214— см. - S1631— см. - D891— см. - G1008— см. - U218— см. - S1656— см. - S1657— см. - S1665— см. - S1666— см. - S1671— см. - S1726— см. - S1777— см. - S1789— см. - S1796— см. - C835— см. - P323— см. - P324— см. - S1815— см. - S1819— см. - S1851— см. - S1852— см. - S1908— см. - S1956— см. - S1962— см. - S1969— см. - S2023— см. - T181— см. - S2062— см. - S2042— см. - S2057— см. - S2079— см. - S2104— см. - S2125— см. - T5— см. - T10— см. - T25— см. - T28— см. - T550— см. - B894— см. - O169— см. - T66— см. - T76— см. - T79— см. - T80— см. - T139— см. - T154— см. - T155— см. - T158— см. - T162— см. - R97— см. - T178— см. - T265fare in tempo a (+ inf.)
— см. - T266— см. - T348— см. - T356— см. - O299— см. - T367— см. - T419— см. - T403fare tesoro di...
— см. - T468— см. - T551— см. - T552— см. - T553fare a qd la testa come una campana (или un cestone, un pallone, un tamburlano)
— см. - T554— см. - T555— см. - T557— см. - T556— см. - T558— см. - T625fare il tifo per...
— см. - T637— см. - T638— см. - T658— см. - T660— см. - T661— см. - T651— см. - C218farsi tirare per il ferrai(u)olo
— см. - F421— см. - M1063— см. - P868— см. - T667— см. - T699— см. - T707— см. - T720— см. - T723— см. - T739— см. - T746— см. - T750fare che il tordo non dia dietro
— см. - T759— см. - C1603— см. - F947far tornare in (или alla) vita
— см. - V728— см. - T790— см. - T791— см. - M1584— см. - T818— см. - T826fare una tragedia (тж. fare tragedie)
— см. - T827— см. - T832— см. - C218— см. - T856— см. - T890— см. - L610fare tre passi su una lastra (или su, in, sopra un mattone)
— см. - P801— см. - T924— см. - F721— см. - G1106— см. - M2098— см. - T966— см. - M1534— см. - T975— см. - T986— см. - T987— см. - C1076 b)— см. - C1167— см. - C2175— см. - M1291— см. - M1464— см. - P2528— см. - S1040— см. - U4— см. - P802— см. - U105— см. - U135— см. - U187— см. - U186— см. - G217— см. - O226— см. - P1658— см. - T736— см. - U250— см. - U251— см. - V2— см. - V6— см. - V14— см. - V21— см. - V35— см. - V36— см. - R69— см. - V41— см. - V62— см. - V102farla (или farlo) vedere (тж. farne vedere di belle e di brutte)
— см. - V117— см. - V118— см. - B704— см. - C411— см. - C1771farne vedere di cotte e di crude
— см. - V117— см. - G686— см. - L801far vedere lucciole per lanterne
— см. - L143— см. - L909— см. - B704— см. - V321far vedere le stelle di giorno
— см. - S1695farne vedere di tutti i colorì
— см. - V117far vedere il volo dell'angelo
— см. - V908— см. - V144— см. - V170— см. - V213— см. -A77— см. -A998— см. - B248— см. - B371— см. - B625— см. - B1023— см. - C7— см. - F1273— см. - C1848— см. - I235far venire il mal di capo a qd
— см. - M182far venire il male del miserere
— см. - M191far venire la mostarda al naso
— см. - M2090— см. - N70— см. - S618— см. - V77— см. - V258— см. - V259— см. - V260— см. - V297— см. - V332— см. - V398— см. - V399— см. - V400— см. - V407fare la veste secondo il panno
— см. - V423— см. - V446— см. - V447— см. - V448— см. - V450— см. - V483— см. - V484— см. - V485— см. - V547— см. - V555fare delle vigilie non comandate
— см. - V563fare (del или il, da) villano
— см. - V573fare la visita di Sant'Elisabetta
— см. - E57— см. - V660— см. - V661— см. - V662— см. - N206 b— см. - R557— см. - V319fare (la) vista (uàи le viste)
— см. - V691— см. - V730— см. - V731fare la vita di Michelaccio (или michelaccio, Michelasso) (: mangare, bere e andare a spasso)
— см. - M1382— см. - V732— см. - V733— см. - V734— см. - S242— см. - V735— см. - V736— см. - V809— см. - M837— см. - V849— см. -A421— см. - V909— см. - I7— см. - V920— см. - V948— см. - C461— см. - V950— см. - B220— см. - F947— см. - V961— см. - V969— см. - V970— см. - V971— см. - Z56— см. - Z59— см. - Z72— см. - Z78— см. - M2188fare come gli zufoli di montagna (t che andaron per sonare e furono sonati)
— см. - Z102— см. - Z105- F183 —andare a farsi benedire (или friggere, squartare, груб. fottere)
— см. - B634andare a farsi fottere (или friggere, squartare)
— см. - F183— см. - P1965— см. - S1087— см. - T404— см. -A560- F185 —avere da (или a, a che, che) fare con qd
- F186 —non aver (niente или nulla) a che fare con...
- F188 —avere che fare in...
— см. - U184— см. - C543essere fatto di calza disfatta
— см. - C214— см. - C2679— см. - F589— см. - M889- F190 —farsi far su...
impancarsi a fare il maggiordomo
— см. - M102— см. -A879- F191 —— см. - D461— см. - N101- F192 —mandare a farsi benedire (или buscherare, friggere, squartare, strabenedire, груб. fottere)
— см. - M1904pelare la gallina (или la gazza) senza farla stridere (тж. pelare или pelacchiare il pollo senza farlo stridere)
— см. - G75- F193 —— см. - P1552— см. - S935— см. - P1553— см. - C1809— см. - E129— см. - L858— см. - N539— см. - L539— см. - M127nudo come Dio (или la madre, la mamma) l'ha fatto
— см. - N539— см. - S1521cosa che [non] fa fare un buon chilo
— см. - C1728miglio che fa il lupo a digiuno (или che fa il lupo quando ha fame, che fa il lupo la notte)
— см. - M1414— см. - M1628— см. - T980— см. - B1201— см. - B1308— см. - B855— см. - G996— см. - C2845— см. - G996— см. - S1687— см. - L413- F194 —a farla liscia [male]
— см. - L738— см. - R8da far ridere le galline (или i banchi, i galli, le panche, i pappagalli, i polli, i topi)
— см. - R326— см. - S478— см. - C442— см. - M57— см. - P2152per non restare senza far nulla
— см. - R265— см. - C1545— см. - M1563— см. - M2117— см. - N417— см. - S1795— см. - S1831— см. -A40— см. -A210altro è dire, altro è fare
— см. -A561— см. - M2087— см. - B255— см. - B526bisogno fa prod'omo (тж. bisogno fa buon fante; il bisogno fa l'uomo ingegnoso; il bisogno или il bisognino fa (la) vecchia trottare, fa trottare la vecchia)
— см. - B776buco via buco, fa buco
— см. - B1353buio via buio, fa buio (или tenebre)
— см. - B1423— см. - P2308— см. - P2322— см. - S868— см. - V601caldo di panno, non fa mai danno
— см. - P337— см. - C913— см. - C932— см. - C980— см. - C1381— см. - C1430c'è da far ancora molta strada
— см. - S1892— см. - F636— см. - B541chi benefizio fa, benefizio aspetti
— см. - B548chi cerca far impiastro, sa dove lo vuol porre
— см. - I108chi colomba si fa, il falcone se la mangia
— см. - C2145chi è avvezzo a fare, non si può stare
— см. -A1391chi la fa, l'aspetti
— см. - F204chi fa bene per paura, niente vale e poco dura
— см. - P900chi fa bene quel che ha da fare, non è mai tardi
— см. - B533chi fa il carro, lo sa disfare
— см. - F196chi fa la casa in piazza, o la fa alta o la fa bassa
— см. - C1202chi fa i conti senza oste, pii convien farli due volte (или due volte li farà)
— см. - C2566- F196 —chi fa, disfà (тж. chi può fare, può anche disfare; chi fa или chi sa fare il carro, lo sa disfare)
— см. - F496chi mi fa festa più che non mi suole, m'ha buscherato o buscherarmi vuole (или m'ha ingannato o ingannarmi vuole)
— см. - F497— см. - F1320chi si fa largo dell'onore altrui, riesce talpa del suo
— см. - O392chi fa male, aspetti male
— см. - F204— см. - M227chi fa a modo suo. campa cent'anni
— см. - M1673chi fa le palle, non le tira
— см. - P158chi fa il saputo, stolto è tenuto
— см. - S241- F198 —chi fa da (или per) sé, fa per tre
chi fa il servizio al villano, si sputa in mano
— см. - S684chi fa tutte le feste, povero si veste
— см. - F498chi fa tutto per paura, niente vale e poco dura
— см. - P900chi far di fatti vuole, suol far poche parole
— см. - F291chi fila e fa filare, buona massaia si fa chiamare
— см. - M915- F199 —chi l'ha fatta, la beve
chi ha fatto trenta, può far trentuno
— см. - T921chi lavora, fa la gobba, e chi ruba fa la robba
— см. - G820chi lavora, fa la roba a chi non lavora
— см. - R477chi mal fa, male aspetti
— см. - F204chi mal fa, mal pensa
— см. - M228chi meglio mi vuole, peggio mi fa
— см. - M1052chi non fa bene in gioventù, stenta in vecchiaia
— см. - G638chi non fa, non falla (e fallando s'impara) (тж. chi fa falla, e chi non fa, sfarfalla)
— см. - F92chi non fa la festa quando viene, non la fa poi bene
— см. - F500chi non fa le pazzie in gioventù, le fa in vecchiaia
— см. - P928- F201 —chi non fa quando può, non fa quando vuole
chi non ha da fare, Dio gliene manda
— см. - D465— см. - P1483chi pecora si fa, il lupo se la (или se lo) mangia
— см. - P971chi piacere fa, piacere riceve
— см. - P1476- F202 —chi più fa, meno presume
chi può fare, può anche disfare
— см. - F196— см. - F1547chi tardi fa i suoi lavori, tardi raccoglie i suoi licori
— см. - L279chi vuol far l'altrui mestiere, fa la zuppa (или l'acqua attinge) nel paniere
— см. - M1295chi vuol fare il mercante della lana, non bisogna guardare a ogni peluzzo
— см. - M1194le chiacchiere non fanno farina
— см. - C1665— см. - C1764— см. - G865— см. - D923- F204 —come fai, così avrai (тж. chi fa male, aspetti male; chi mal fa, male aspetti; chi la fa, l'aspetti)
— см. - P2261corpo mio, fatti capanna!
— см. - C615— см. - C2951— см. - C3100— см. - D125i denari son fatti per spendere
— см. - D129— см. - D361Dio li fa, e poi li accoppia
— см. - D477— см. - D469Dio lascia fare, ma non sopraffare
— см. - D473Dio prima li fa, poi li accoppia
— см. - D477— см. - D634— см. - C1665— см. - T610duro con duro non fa buon muro
— см. - D917— см. - S1648— см. - Z49— см. - L799— см. - T712— см. - T738— см. - E147— см. - E162fa del bene e avrai sempre bene
— см. - B500— см. - B1087— см. - C494fa come l'uova: più bollono e più assodano
— см. - U198fa' il (tuo) dovere e non temere
— см. - D892— см. - F1036— см. - N302— см. - N496— см. - G655— см. - I160— см. - S1711— см. - C1869— см. - M1876facendo male, sperando bene, il tempo va, e la morte viene
— см. - T304fammi fattore un anno, se sarò povero, mio danno
— см. - F303fammi indovino, ti farò ricco (или e non sarò meschino)
— см. - I224— см. -A885a farsi la barba ci vuol soldi: a farsi minchionare non ci vuol nulla
— см. - B260a fare i fatti suoi, non ci s'imbratta le mani
— см. - F295— см. - M2053— см. - S70— см. - N111— см. - M1742— см. - M2200— см. - S480— см. - M2124fatti agnello, sei mangiato; fatti tigre, rispettato
— см. -A369— см. - F606— см. - N500— см. - F803finita la cucitura, si fa il nodo
— см. - C3131— см. - F916— см. - P2297— см. - F1141— см. - F1183— см. - P2297fuoco che arde in cima, non ne fare stima
— см. - F1550— см. - G86gennaio fa il peccato, e maggio n'è incolpato
— см. - G352la giustizia è fatta come il naso: dove tu la tiri viene
— см. - G783— см. - G1190— см. - L276— см. - I74— см. - I226— см. - I309— см. - L86— см. - L288— см. - L605loda il folle e lo farai correre
— см. - F986— см. - L915— см. - M241— см. - C2869— см. - M377— см. - M976il miele si fa leccare perché è dolce (тж il miele si fa leccare, il fiele si fa sputare)
— см. - M1410— см. - N501— см. - M1715il mondo è fatto a scale: chi le scende e chi le sale
— см. - M1824morto un papa, se ne fa un altro
— см. - P357— см. - N160— см. - N305— см. - N304non è fatto il fieno per le oche
— см. - F664non si fa cosa di notte che non si risappia di giorno (тж non si fa cosa sotto terra che non si sappia sopra)
— см. - C2924— см. - F1148— см. - N306— см. - N307— см. - S1383— см. - M1743— см. - S933non fu mai fatta tanta liscia di notte, che non si risapesse di giorno
— см. - L748— см. - O491non ogni fiore fa frutto (тж. non ogni verde fa fiore)
— см. - F919non si può fare a modo di tutti
— см. - M1678le nozze le fanno i minchioni, e i furbi se le mangiano
— см. - N532— см. - N563— см. - P2382ogni uccello fa festa al suo nido
— см. - U22l'orzo non è fatto per gli asini
— см. - O663l'ozio non fa con la virtù lega
— см. - O741parole fan mercato, e i denari pagano
— см. - P599— см. - P602— см. - P603— см. - P906— см. - P907la paura fa venir le traveggole
— см. - P908— см. - P938il pazzo fa la festa e il savio se la gode (тж. il pazzo fa le nozze e il savio se le gode)
— см. - P939perché due non fa tre (тж. perché le due non fanno tre)
— см. - D927— см. - O455— см. - P1928— см. - P2199— см. - P2202la predica fa come la nebbia, iascia il tempo che trova
— см. - P2230— см. - P2383puoi andare a farti sotterrarci
— см. - S1161— см. - F642il quattrino fa cantare il cieco
— см. - Q84- F208 —quel che non fa a uno, fa a un altro
— см. - S517le querce non fanno limoni (тж. la quercia non fa ulive)
— см. - Q103— см. - U56questo mondo è fatto a scale: chi le scende e chi le sale
— см. - M1824— см. - D869— см. - R420— см. - P2297— см. - S190senza denari non si fa la guerra
— см. - D136— см. -A1175— см. - S1412per star bene si fa delle miglia
— см. - B537— см. - S1791— см. - T328tre fili fanno uno spago, tre spaghi fanno una corda
— см. - F806— см. - F916— см. - C2623— см. - F984atroppa fortuna fa ingarzullire
— см. - F1149la troppa fretta, volendo far, disfà
— см. - F1324— см. - U99— см. - M260- F210 —una ne fa e una ne pensa (тж. una ne fa, cento ne pensa)
— см. - N600gli uomini fanno la roba, non la roba gli uomini
— см. - U154l'uomo fa il luogo, e il luogo l'uomo
— см. - U153— см. - U211— см. - U257— см. - F1248— см. - C230il vento fa crescere la fiamma
— см. - V286ventre mio, fatti capanna!
— см. - C615— см. - V356— см. - V425la vita è fatta a scale (, c'è chi le scende e ce chi le sale)
— см. - V773— см. - Z46 -
9 один
1) числит. колич. un(o)один, два, три — uno, due, tre2) прил. ( без других) (da) solo3) ( одинаковый)один и тот же — lo stesso, il medesimo4) сущ. мест. неопр. uno, una cosaтвердить одно и то же — ripetere la stessa cosaидти по одному — camminare uno dietro l'altro; andare in fila indiana5) прил. (одинокий: без жены или без мужа, без семьи) solo, single англ.один-одинешенек разг. — libero come l'aria; solo solettoмать осталась совсем одна — la madre e rimasta sola ( al mondo)6) (какой-то, некий)в один прекрасный день... — un bel giorno...7) мест. определит. ( тот же самый) lo stesso, il medesimoодин сущ. и тот же — il medesimo8) мест. определит. (только, исключительно) solo, solamente, non altro cheот него одни неприятности — lui procura solo dispiaceri9) мест. определит. (какой-нибудь в ряду сходных)то один, то другой — ora l'uno, ora l'altroодно сущ. другому не мешает — una cosa non esclude l'altra; le due cose sono compatibili10) прил. (единый, целостный)•- все до одного - все как один - все как один вместе - ни один - один на один - один к одному - одно из двух••одно к одному разг. — una disgrazia tira l'altra -
10 один
1.••2.da solo, solo••3.1) ( какой-то) uno, qualche••одно время — un tempo, una volta
2) ( один и тот же) stesso, medesimo••3) ( единый) unico, uno solo4.uno м.одни находили, что прав я, другие считали, что права она — gli uni davano ragione a mé, gli altri a lei
* * *1) числит. колич. un(o)оди́н километр — un chilometro
оди́н, два, три — uno, due, tre
он всё сделал оди́н — ha fatto tutto da solo
3) ( одинаковый)оди́н и тот же — lo stesso, il medesimo
4) сущ. мест. неопр. uno, una cosaтут оди́н тебя искал — ti ha cercato uno
идти по одному — camminare uno dietro l'altro; andare in fila indiana
5) прил. (одинокий: без жены или без мужа, без семьи) solo, single англ.оди́н-одинёшенек разг. — libero come l'aria; solo soletto
он живёт оди́н — vive da solo
6) (какой-то, некий)ни оди́н друг о нас не вспомнил — non un solo amico si è ricordato di noi
в оди́н прекрасный день... — un bel giorno...
оди́н из присутствующих — uno dei presenti
7) мест. определит. ( тот же самый) lo stesso, il medesimoоди́н сущ. и тот же — il medesimo
8) мест. определит. (только, исключительно) solo, solamente, non altro che9) мест. определит. ( какой-нибудь в ряду сходных)то оди́н, то другой — ora l'uno, ora l'altro
оди́н за другим — uno dietro l'altro
оди́н из нас — uno di noi
одно сущ. другому не мешает — una cosa non esclude l'altra; le due cose sono compatibili
одно дело - работать, другое - гулять — una cosa è lavorare è un'altra e divertirsi
10) прил. (единый, целостный)диалекты слились в оди́н язык — i dialetti si sono fusi in una lingua comune
•- все как один
- все как один вместе
- ни один
- один на один
- один к одному
- одно из двух••оди́н в поле не воин — un filo non fa tela
оди́н за всех и все за одного — uno per tutti e tutti per uno
оди́н другого стоит — uno vale l'altro
* * *adjgener. solo, un, uno -
11 одна нитка-не полотно
adjsaying. un filo non fa tela (ср. одна ласточка весны не делает)Universale dizionario russo-italiano > одна нитка-не полотно
-
12 -F803
prov. ± одна нитка — не полотно (ср. одна ласточка весны не делает). -
13 rectum
rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).I.Lit.:B.deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,
Cic. Rep. 6, 24, 26:manus una (navem) regit,
Lucr. 4, 903:onera navium velis,
Caes. B. G. 3, 13:arte ratem,
Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.clavum,
Verg. A. 10, 218:te ventorum regat pater,
Hor. C. 1, 3, 3:vela,
Prop. 2, 28 (3, 24), 24:coërcet et regit beluam,
Cic. Rep. 2, 40, 67:equum,
Liv. 35, 11:equos,
Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.quadrupedes,
id. M. 2, 86:spumantia ora (equi),
id. ib. 8, 34:frena,
id. P. 4, 12, 24:equi impotentes regendi,
Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:currus,
Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:rege tela per auras,
Verg. A. 9, 409:tela per viscera Caesaris,
Luc. 7, 350; cf.:missum jaculum,
Ov. M. 7, 684:sagittas nusquam,
Luc. 7, 515:regens tenui vestigia filo,
Cat. 64, 113; cf.:Daedalium iter lino duce,
Prop. 2, 14 (3, 6), 8:caeca filo vestigia,
Verg. A. 6, 30:diverso flamina tractu,
Ov. M. 1, 59:gressus,
Vulg. Judic. 16, 26.—In partic., jurid. t. t.:II. A.regere fines,
to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—In gen.:B.Deus qui omnem hunc mundum regit,
Cic. Rep. 6, 13, 13:domum,
id. ib. 1, 39, 61:rem consilio,
Ter. Eun. 1, 1, 13:belli fera munera Mavors regit,
Lucr. 1, 33; cf.bella,
Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,
Cic. Att. 16, 2, 2:alicujus animum atque ingenium,
Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:animi motus (with moderari cupiditates),
Cic. Part. Or. 22, 76:mores,
Ov. M. 15, 834:animos dictis,
Verg. A. 1, 153:animum,
Hor. Ep. 1, 2, 62:ut me ipse regam,
id. ib. 1, 1, 27:consilia senatus,
Quint. 12, 1, 26:valetudines principis,
Tac. A. 6, 50; cf.:valetudinem arbitratu suo,
Suet. Tib. 68 al.:neque regerentur magis quam regerent casus,
Sall. J. 1, 5; cf.:jam regi leges, non regere,
Liv. 10, 13:utroque vorsum rectum est ingenium meum,
Plaut. Capt. 2, 3, 6:vellem suscepisses juvenem regendum,
Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:Silvanum specie obsequii regebat,
Tac. H. 3, 50:nemo regere potest, nisi qui et regi,
Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—Transf.1.To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:2.quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?
Cic. Rep. 1, 6, 11; so,rem publicam,
id. ib. 1, 26, 41;1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,
id. ib. 1, 34 fin.;2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,
id. ib. 1, 26, 42; cf.:Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,
id. ib. 1, 27, 43:Frisios,
Tac. A. 4, 72:populos imperio,
Verg. A. 6, 851:imperiis Italiam,
id. ib. 4, 230:legiones,
Tac. A. 15, 7; cf.cohortes,
id. H. 4, 12:exercitum,
Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:domum,
Vulg. 1 Tim. 5, 4:diva, quae regis Antium,
Hor. C. 1, 35, 1:Diana, quae silentium regis,
id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:animi partes consilio,
Cic. Rep. 1, 38, 60:ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,
id. ib. 2, 23, 43:rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,
id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:Tiberio regente,
Tac. A. 4, 33; 13, 3:stare rempublicam nisi uno regente non posse,
Quint. 3, 8, 47:quo regente,
Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:Clemens ambitioso imperio regebat,
i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):I.errantem regere,
Caes. B. C. 3, 57:rogo, domine, consilio me regas, etc.,
Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:II.contemptus regentium,
Tac. A. 12, 54:in obsequium regentis,
id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:vita regentis,
Claud. IV. Cons. Hon. 301:excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,
Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:in vulgus manant exempla regentum (= -tium),
Claud. Laud. Stil. 1, 168.—rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.A.Lit., of horizontal direction:B.pars Remorum recta est (opp. refracta),
Lucr. 4, 439:sed nil omnino rectā regione viaï declinare,
id. 2, 249 Munro:rectā regione iter instituere,
Liv. 21, 31:India, rectā regione spatiosa,
Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,
Plaut. Trin. 4, 2, 26:via,
id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.platea,
Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:porta,
Plaut. Bacch. 4, 4, 60:ostium,
id. Mil. 2, 3, 58:ostia viarum (opp. iter flexum),
Lucr. 4, 93:cursus hinc in Africam,
Liv. 26, 43:saxa quae rectis lineis suos ordines servant,
Caes. B. G. 7, 23 fin.:recto flumine,
Verg. A. 8, 57:recto ad Iberum itinere,
Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:ne qua forent pedibus vestigia rectis,
Verg. A. 8, 209:recto grassetur limite miles,
Ov. Tr. 2, 477:velut rectae acies concurrissent,
in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,acies,
id. 35, 28:qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,
Quint. 8, 3, 9:hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,
Cic. Rab. Post. 17, 48:adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,
Sen. Const. 5, 5:rectis oculis gladios micantes videre,
id. Ep. 76, 33; 104, 24:oculi,
Suet. Aug. 16; cf.acies,
Ov. M. 2, 776:lumen,
Luc. 9, 638:vultus,
Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,
in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:saxa,
perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:rectae prope rupes,
id. 38, 20:truncus,
Ov. M. 7, 640:ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,
Cic. Fin. 3, 16, 53:caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,
Quint. 11, 3, 69:homines,
straight, erect, Cat. 10, 20; so,Quintia,
id. 86, 1:puella,
Hor. S. 1, 2, 123:senectus,
Juv. 3, 26:iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,
does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,
Luc. 7, 327. — Comp.:crus Rectius,
Hor. S. 1, 2, 82:rectior coma,
smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:longā trabe rectior exstet,
Ov. M. 3, 78:crura,
Pall. 7, 7. — Sup.:rectissima linea,
Quint. 3, 6, 83:via,
id. 12, 2, 27. —Trop.1.In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):2.ut rectā viā rem narret ordine omnem,
Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:rectā viā depelli,
Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;so post-class.: de viā rectā declinare,
Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:recta consilia dare,
Ter. And. 2, 1, 9:quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,
Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:quae sunt recta et simplicia laudantur,
id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:sermo rectus et secundum naturam enunciatus,
id. 2, 5, 11; cf.:(oratio) recta an ordine permutato,
id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),
id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:recto ac justo proelio dimicare,
Liv. 35, 4 fin.:rectarum cenarum consuetudo,
a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,cena,
Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:recta,
Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:domus recta est (with contenta decore simplici),
Sen. Ep. 100, 6:nominibus rectis expendere nummos,
i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,
suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,
Cic. Off. 1, 38, 137:quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,
id. Ac. 1, 5, 19:aliter, quam est rectum verumque dicere,
Quint. 6, 3, 89:cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,
id. 8, 5, 6;so (opp. durum et incomptum),
id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:mutare aliquid a recto,
id. 2, 13, 11:recta et vera loquere,
i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,
Quint. 10, 5, 12:ea plerumque recta sunt,
id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:rectior divisio,
Quint. 7, 2, 39:si quid novisti rectius istis,
Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:rectissima ratio,
Quint. 2, 13, 3.—In partic.a.Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):b.honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,
Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,
id. Lael. 22, 82;so with honestum,
id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:(opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,
Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:recta consilia (opp. prava),
Liv. 1, 27:in rectis (opp. in pravitatibus),
Cic. Leg. 1, 11, 31:curvo dignoscere rectum,
Hor. Ep. 2, 2, 44:mens sibi conscia recti,
Verg. A. 1, 604:fidem rectumque colebat,
Ov. M. 1, 90:recta ingenia (opp. perversa),
Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,
Cic. Att. 13, 20, 4:animus secundis Temporibus dubiisque rectus,
Hor. C. 4, 9, 36:natura,
id. S. 1, 6, 66:ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,
Cic. Fam. 12, 5, 2:judex,
Quint. 4, 1, 13; cf.auditor,
Plin. Ep. 2, 19, 6:vir rectus et sanctus,
id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:beatus judicii rectus,
Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:rectum est gravitatem retinere,
Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;A.opp. obliqui casus),
Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,rectā,B.rectō,C.rectē.A.rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):B.hic ad me rectā habet rectam viam,
Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:jam ad regem rectā me ducam,
id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:tu rus hinc ibis?... rectā,
id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:Marius ab subselliis in rostra rectā,
Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):C. 1.appellationes, quae recto ad principem factae sunt,
Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):2.vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,
Cato, R. R. 33, 4:sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,
Cic. Fin. 1, 6, 20:satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,
Plin. 7, 2, 2, § 24.—Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):b.recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,
Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:fecisti edepol et recte et bene,
Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;so with commode,
Ter. Heaut. 1, 1, 100:recte et sapienter facit,
Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:recte atque ordine factum,
Cic. Quint. 7, 28:recte atque ordine facere,
id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,
Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:recte atque in loco constare,
id. Mur. 12, 26:recte factum,
Plaut. Capt. 3, 5, 52:seu recte seu pervorse facta sunt,
id. Trin. 1, 2, 146:seu recte seu perperam facere,
Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:recte dictum (opp. absurde),
Plaut. Capt. 1, 1, 4:recte concludere (opp. vitiose),
Cic. Ac. 2, 30, 98:recte factum (opp. turpiter),
Caes. B. G. 7, 80 et saep.:recte rationem tenes,
Plaut. Mil. 1, 1, 47:hercle quin tu recte dicis,
id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:non recte judicas de Catone,
Cic. Lael. 2, 9; cf.:rectissime quidem judicas,
id. Rep. 3, 32, 44:tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,
Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:monere,
id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:admonere recte,
id. Men. 5, 9, 33:suis amicis recte res suas narrare,
properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,
consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:aliquem asservare recte, ne aufugiat,
duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:alicui recte dare epistulam,
correctly, id. Ps. 4, 2, 33:cum fuit cui recte ad te litteras darem,
safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,
id. Phil. 2, 19, 49; cf.:alicui suam salutem recte committere,
Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,
goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:ludi recte facti,
id. 36, 2:ver sacrum non esse recte factum,
id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:valere,
id. Merc. 2, 3, 53:apud matrem recte est,
i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,recte esse,
id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:recte sit oculis tuis,
Gell. 13, 30, 11:olivetum recte putare,
properly, advantageously, Cato, R. R. 44:solet illa recte sub manus succedere,
well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:recte cavere,
to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:deos volo consilia vostra recte vortere,
well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,vortere,
id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,
Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:nec recte loqui alicui,
id. Bacch. 4, 4, 83:nec recte dicere in aliquem,
id. As. 1, 3, 3;and simply nec recte dicere,
id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:ad omnia alia aetate sapimus rectius,
Ter. Ad. 5, 3, 46:hic tibi erit rectius,
Plaut. Men. 2, 3, 31:rectius bella gerere,
Liv. 3, 2 fin.:non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,
Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:c.locus recte ferax,
Cato, R. R. 44:salvus sum recte,
Plaut. Am. 2, 1, 34:morata recte,
id. Aul. 2, 2, 62:oneratus recte,
id. Bacch. 2, 3, 115:non recte vinctus est,
Ter. And. 5, 4, 52.—Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—B.So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:rogo numquid velit? Recte inquit,
i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!
Hor. A. P. 4, 28. -
14 regens
rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).I.Lit.:B.deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,
Cic. Rep. 6, 24, 26:manus una (navem) regit,
Lucr. 4, 903:onera navium velis,
Caes. B. G. 3, 13:arte ratem,
Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.clavum,
Verg. A. 10, 218:te ventorum regat pater,
Hor. C. 1, 3, 3:vela,
Prop. 2, 28 (3, 24), 24:coërcet et regit beluam,
Cic. Rep. 2, 40, 67:equum,
Liv. 35, 11:equos,
Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.quadrupedes,
id. M. 2, 86:spumantia ora (equi),
id. ib. 8, 34:frena,
id. P. 4, 12, 24:equi impotentes regendi,
Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:currus,
Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:rege tela per auras,
Verg. A. 9, 409:tela per viscera Caesaris,
Luc. 7, 350; cf.:missum jaculum,
Ov. M. 7, 684:sagittas nusquam,
Luc. 7, 515:regens tenui vestigia filo,
Cat. 64, 113; cf.:Daedalium iter lino duce,
Prop. 2, 14 (3, 6), 8:caeca filo vestigia,
Verg. A. 6, 30:diverso flamina tractu,
Ov. M. 1, 59:gressus,
Vulg. Judic. 16, 26.—In partic., jurid. t. t.:II. A.regere fines,
to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—In gen.:B.Deus qui omnem hunc mundum regit,
Cic. Rep. 6, 13, 13:domum,
id. ib. 1, 39, 61:rem consilio,
Ter. Eun. 1, 1, 13:belli fera munera Mavors regit,
Lucr. 1, 33; cf.bella,
Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,
Cic. Att. 16, 2, 2:alicujus animum atque ingenium,
Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:animi motus (with moderari cupiditates),
Cic. Part. Or. 22, 76:mores,
Ov. M. 15, 834:animos dictis,
Verg. A. 1, 153:animum,
Hor. Ep. 1, 2, 62:ut me ipse regam,
id. ib. 1, 1, 27:consilia senatus,
Quint. 12, 1, 26:valetudines principis,
Tac. A. 6, 50; cf.:valetudinem arbitratu suo,
Suet. Tib. 68 al.:neque regerentur magis quam regerent casus,
Sall. J. 1, 5; cf.:jam regi leges, non regere,
Liv. 10, 13:utroque vorsum rectum est ingenium meum,
Plaut. Capt. 2, 3, 6:vellem suscepisses juvenem regendum,
Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:Silvanum specie obsequii regebat,
Tac. H. 3, 50:nemo regere potest, nisi qui et regi,
Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—Transf.1.To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:2.quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?
Cic. Rep. 1, 6, 11; so,rem publicam,
id. ib. 1, 26, 41;1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,
id. ib. 1, 34 fin.;2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,
id. ib. 1, 26, 42; cf.:Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,
id. ib. 1, 27, 43:Frisios,
Tac. A. 4, 72:populos imperio,
Verg. A. 6, 851:imperiis Italiam,
id. ib. 4, 230:legiones,
Tac. A. 15, 7; cf.cohortes,
id. H. 4, 12:exercitum,
Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:domum,
Vulg. 1 Tim. 5, 4:diva, quae regis Antium,
Hor. C. 1, 35, 1:Diana, quae silentium regis,
id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:animi partes consilio,
Cic. Rep. 1, 38, 60:ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,
id. ib. 2, 23, 43:rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,
id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:Tiberio regente,
Tac. A. 4, 33; 13, 3:stare rempublicam nisi uno regente non posse,
Quint. 3, 8, 47:quo regente,
Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:Clemens ambitioso imperio regebat,
i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):I.errantem regere,
Caes. B. C. 3, 57:rogo, domine, consilio me regas, etc.,
Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:II.contemptus regentium,
Tac. A. 12, 54:in obsequium regentis,
id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:vita regentis,
Claud. IV. Cons. Hon. 301:excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,
Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:in vulgus manant exempla regentum (= -tium),
Claud. Laud. Stil. 1, 168.—rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.A.Lit., of horizontal direction:B.pars Remorum recta est (opp. refracta),
Lucr. 4, 439:sed nil omnino rectā regione viaï declinare,
id. 2, 249 Munro:rectā regione iter instituere,
Liv. 21, 31:India, rectā regione spatiosa,
Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,
Plaut. Trin. 4, 2, 26:via,
id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.platea,
Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:porta,
Plaut. Bacch. 4, 4, 60:ostium,
id. Mil. 2, 3, 58:ostia viarum (opp. iter flexum),
Lucr. 4, 93:cursus hinc in Africam,
Liv. 26, 43:saxa quae rectis lineis suos ordines servant,
Caes. B. G. 7, 23 fin.:recto flumine,
Verg. A. 8, 57:recto ad Iberum itinere,
Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:ne qua forent pedibus vestigia rectis,
Verg. A. 8, 209:recto grassetur limite miles,
Ov. Tr. 2, 477:velut rectae acies concurrissent,
in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,acies,
id. 35, 28:qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,
Quint. 8, 3, 9:hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,
Cic. Rab. Post. 17, 48:adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,
Sen. Const. 5, 5:rectis oculis gladios micantes videre,
id. Ep. 76, 33; 104, 24:oculi,
Suet. Aug. 16; cf.acies,
Ov. M. 2, 776:lumen,
Luc. 9, 638:vultus,
Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,
in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:saxa,
perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:rectae prope rupes,
id. 38, 20:truncus,
Ov. M. 7, 640:ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,
Cic. Fin. 3, 16, 53:caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,
Quint. 11, 3, 69:homines,
straight, erect, Cat. 10, 20; so,Quintia,
id. 86, 1:puella,
Hor. S. 1, 2, 123:senectus,
Juv. 3, 26:iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,
does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,
Luc. 7, 327. — Comp.:crus Rectius,
Hor. S. 1, 2, 82:rectior coma,
smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:longā trabe rectior exstet,
Ov. M. 3, 78:crura,
Pall. 7, 7. — Sup.:rectissima linea,
Quint. 3, 6, 83:via,
id. 12, 2, 27. —Trop.1.In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):2.ut rectā viā rem narret ordine omnem,
Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:rectā viā depelli,
Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;so post-class.: de viā rectā declinare,
Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:recta consilia dare,
Ter. And. 2, 1, 9:quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,
Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:quae sunt recta et simplicia laudantur,
id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:sermo rectus et secundum naturam enunciatus,
id. 2, 5, 11; cf.:(oratio) recta an ordine permutato,
id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),
id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:recto ac justo proelio dimicare,
Liv. 35, 4 fin.:rectarum cenarum consuetudo,
a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,cena,
Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:recta,
Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:domus recta est (with contenta decore simplici),
Sen. Ep. 100, 6:nominibus rectis expendere nummos,
i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,
suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,
Cic. Off. 1, 38, 137:quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,
id. Ac. 1, 5, 19:aliter, quam est rectum verumque dicere,
Quint. 6, 3, 89:cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,
id. 8, 5, 6;so (opp. durum et incomptum),
id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:mutare aliquid a recto,
id. 2, 13, 11:recta et vera loquere,
i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,
Quint. 10, 5, 12:ea plerumque recta sunt,
id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:rectior divisio,
Quint. 7, 2, 39:si quid novisti rectius istis,
Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:rectissima ratio,
Quint. 2, 13, 3.—In partic.a.Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):b.honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,
Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,
id. Lael. 22, 82;so with honestum,
id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:(opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,
Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:recta consilia (opp. prava),
Liv. 1, 27:in rectis (opp. in pravitatibus),
Cic. Leg. 1, 11, 31:curvo dignoscere rectum,
Hor. Ep. 2, 2, 44:mens sibi conscia recti,
Verg. A. 1, 604:fidem rectumque colebat,
Ov. M. 1, 90:recta ingenia (opp. perversa),
Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,
Cic. Att. 13, 20, 4:animus secundis Temporibus dubiisque rectus,
Hor. C. 4, 9, 36:natura,
id. S. 1, 6, 66:ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,
Cic. Fam. 12, 5, 2:judex,
Quint. 4, 1, 13; cf.auditor,
Plin. Ep. 2, 19, 6:vir rectus et sanctus,
id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:beatus judicii rectus,
Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:rectum est gravitatem retinere,
Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;A.opp. obliqui casus),
Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,rectā,B.rectō,C.rectē.A.rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):B.hic ad me rectā habet rectam viam,
Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:jam ad regem rectā me ducam,
id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:tu rus hinc ibis?... rectā,
id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:Marius ab subselliis in rostra rectā,
Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):C. 1.appellationes, quae recto ad principem factae sunt,
Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):2.vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,
Cato, R. R. 33, 4:sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,
Cic. Fin. 1, 6, 20:satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,
Plin. 7, 2, 2, § 24.—Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):b.recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,
Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:fecisti edepol et recte et bene,
Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;so with commode,
Ter. Heaut. 1, 1, 100:recte et sapienter facit,
Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:recte atque ordine factum,
Cic. Quint. 7, 28:recte atque ordine facere,
id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,
Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:recte atque in loco constare,
id. Mur. 12, 26:recte factum,
Plaut. Capt. 3, 5, 52:seu recte seu pervorse facta sunt,
id. Trin. 1, 2, 146:seu recte seu perperam facere,
Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:recte dictum (opp. absurde),
Plaut. Capt. 1, 1, 4:recte concludere (opp. vitiose),
Cic. Ac. 2, 30, 98:recte factum (opp. turpiter),
Caes. B. G. 7, 80 et saep.:recte rationem tenes,
Plaut. Mil. 1, 1, 47:hercle quin tu recte dicis,
id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:non recte judicas de Catone,
Cic. Lael. 2, 9; cf.:rectissime quidem judicas,
id. Rep. 3, 32, 44:tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,
Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:monere,
id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:admonere recte,
id. Men. 5, 9, 33:suis amicis recte res suas narrare,
properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,
consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:aliquem asservare recte, ne aufugiat,
duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:alicui recte dare epistulam,
correctly, id. Ps. 4, 2, 33:cum fuit cui recte ad te litteras darem,
safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,
id. Phil. 2, 19, 49; cf.:alicui suam salutem recte committere,
Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,
goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:ludi recte facti,
id. 36, 2:ver sacrum non esse recte factum,
id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:valere,
id. Merc. 2, 3, 53:apud matrem recte est,
i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,recte esse,
id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:recte sit oculis tuis,
Gell. 13, 30, 11:olivetum recte putare,
properly, advantageously, Cato, R. R. 44:solet illa recte sub manus succedere,
well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:recte cavere,
to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:deos volo consilia vostra recte vortere,
well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,vortere,
id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,
Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:nec recte loqui alicui,
id. Bacch. 4, 4, 83:nec recte dicere in aliquem,
id. As. 1, 3, 3;and simply nec recte dicere,
id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:ad omnia alia aetate sapimus rectius,
Ter. Ad. 5, 3, 46:hic tibi erit rectius,
Plaut. Men. 2, 3, 31:rectius bella gerere,
Liv. 3, 2 fin.:non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,
Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:c.locus recte ferax,
Cato, R. R. 44:salvus sum recte,
Plaut. Am. 2, 1, 34:morata recte,
id. Aul. 2, 2, 62:oneratus recte,
id. Bacch. 2, 3, 115:non recte vinctus est,
Ter. And. 5, 4, 52.—Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—B.So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:rogo numquid velit? Recte inquit,
i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!
Hor. A. P. 4, 28. -
15 rego
rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).I.Lit.:B.deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,
Cic. Rep. 6, 24, 26:manus una (navem) regit,
Lucr. 4, 903:onera navium velis,
Caes. B. G. 3, 13:arte ratem,
Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.clavum,
Verg. A. 10, 218:te ventorum regat pater,
Hor. C. 1, 3, 3:vela,
Prop. 2, 28 (3, 24), 24:coërcet et regit beluam,
Cic. Rep. 2, 40, 67:equum,
Liv. 35, 11:equos,
Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.quadrupedes,
id. M. 2, 86:spumantia ora (equi),
id. ib. 8, 34:frena,
id. P. 4, 12, 24:equi impotentes regendi,
Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:currus,
Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:rege tela per auras,
Verg. A. 9, 409:tela per viscera Caesaris,
Luc. 7, 350; cf.:missum jaculum,
Ov. M. 7, 684:sagittas nusquam,
Luc. 7, 515:regens tenui vestigia filo,
Cat. 64, 113; cf.:Daedalium iter lino duce,
Prop. 2, 14 (3, 6), 8:caeca filo vestigia,
Verg. A. 6, 30:diverso flamina tractu,
Ov. M. 1, 59:gressus,
Vulg. Judic. 16, 26.—In partic., jurid. t. t.:II. A.regere fines,
to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—In gen.:B.Deus qui omnem hunc mundum regit,
Cic. Rep. 6, 13, 13:domum,
id. ib. 1, 39, 61:rem consilio,
Ter. Eun. 1, 1, 13:belli fera munera Mavors regit,
Lucr. 1, 33; cf.bella,
Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,
Cic. Att. 16, 2, 2:alicujus animum atque ingenium,
Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:animi motus (with moderari cupiditates),
Cic. Part. Or. 22, 76:mores,
Ov. M. 15, 834:animos dictis,
Verg. A. 1, 153:animum,
Hor. Ep. 1, 2, 62:ut me ipse regam,
id. ib. 1, 1, 27:consilia senatus,
Quint. 12, 1, 26:valetudines principis,
Tac. A. 6, 50; cf.:valetudinem arbitratu suo,
Suet. Tib. 68 al.:neque regerentur magis quam regerent casus,
Sall. J. 1, 5; cf.:jam regi leges, non regere,
Liv. 10, 13:utroque vorsum rectum est ingenium meum,
Plaut. Capt. 2, 3, 6:vellem suscepisses juvenem regendum,
Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:Silvanum specie obsequii regebat,
Tac. H. 3, 50:nemo regere potest, nisi qui et regi,
Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—Transf.1.To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:2.quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?
Cic. Rep. 1, 6, 11; so,rem publicam,
id. ib. 1, 26, 41;1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,
id. ib. 1, 34 fin.;2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,
id. ib. 1, 26, 42; cf.:Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,
id. ib. 1, 27, 43:Frisios,
Tac. A. 4, 72:populos imperio,
Verg. A. 6, 851:imperiis Italiam,
id. ib. 4, 230:legiones,
Tac. A. 15, 7; cf.cohortes,
id. H. 4, 12:exercitum,
Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:domum,
Vulg. 1 Tim. 5, 4:diva, quae regis Antium,
Hor. C. 1, 35, 1:Diana, quae silentium regis,
id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:animi partes consilio,
Cic. Rep. 1, 38, 60:ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,
id. ib. 2, 23, 43:rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,
id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:Tiberio regente,
Tac. A. 4, 33; 13, 3:stare rempublicam nisi uno regente non posse,
Quint. 3, 8, 47:quo regente,
Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:Clemens ambitioso imperio regebat,
i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):I.errantem regere,
Caes. B. C. 3, 57:rogo, domine, consilio me regas, etc.,
Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:II.contemptus regentium,
Tac. A. 12, 54:in obsequium regentis,
id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:vita regentis,
Claud. IV. Cons. Hon. 301:excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,
Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:in vulgus manant exempla regentum (= -tium),
Claud. Laud. Stil. 1, 168.—rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.A.Lit., of horizontal direction:B.pars Remorum recta est (opp. refracta),
Lucr. 4, 439:sed nil omnino rectā regione viaï declinare,
id. 2, 249 Munro:rectā regione iter instituere,
Liv. 21, 31:India, rectā regione spatiosa,
Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,
Plaut. Trin. 4, 2, 26:via,
id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.platea,
Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:porta,
Plaut. Bacch. 4, 4, 60:ostium,
id. Mil. 2, 3, 58:ostia viarum (opp. iter flexum),
Lucr. 4, 93:cursus hinc in Africam,
Liv. 26, 43:saxa quae rectis lineis suos ordines servant,
Caes. B. G. 7, 23 fin.:recto flumine,
Verg. A. 8, 57:recto ad Iberum itinere,
Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:ne qua forent pedibus vestigia rectis,
Verg. A. 8, 209:recto grassetur limite miles,
Ov. Tr. 2, 477:velut rectae acies concurrissent,
in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,acies,
id. 35, 28:qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,
Quint. 8, 3, 9:hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,
Cic. Rab. Post. 17, 48:adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,
Sen. Const. 5, 5:rectis oculis gladios micantes videre,
id. Ep. 76, 33; 104, 24:oculi,
Suet. Aug. 16; cf.acies,
Ov. M. 2, 776:lumen,
Luc. 9, 638:vultus,
Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,
in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:saxa,
perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:rectae prope rupes,
id. 38, 20:truncus,
Ov. M. 7, 640:ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,
Cic. Fin. 3, 16, 53:caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,
Quint. 11, 3, 69:homines,
straight, erect, Cat. 10, 20; so,Quintia,
id. 86, 1:puella,
Hor. S. 1, 2, 123:senectus,
Juv. 3, 26:iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,
does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,
Luc. 7, 327. — Comp.:crus Rectius,
Hor. S. 1, 2, 82:rectior coma,
smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:longā trabe rectior exstet,
Ov. M. 3, 78:crura,
Pall. 7, 7. — Sup.:rectissima linea,
Quint. 3, 6, 83:via,
id. 12, 2, 27. —Trop.1.In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):2.ut rectā viā rem narret ordine omnem,
Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:rectā viā depelli,
Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;so post-class.: de viā rectā declinare,
Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:recta consilia dare,
Ter. And. 2, 1, 9:quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,
Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:quae sunt recta et simplicia laudantur,
id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:sermo rectus et secundum naturam enunciatus,
id. 2, 5, 11; cf.:(oratio) recta an ordine permutato,
id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),
id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:recto ac justo proelio dimicare,
Liv. 35, 4 fin.:rectarum cenarum consuetudo,
a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,cena,
Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:recta,
Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:domus recta est (with contenta decore simplici),
Sen. Ep. 100, 6:nominibus rectis expendere nummos,
i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,
suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,
Cic. Off. 1, 38, 137:quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,
id. Ac. 1, 5, 19:aliter, quam est rectum verumque dicere,
Quint. 6, 3, 89:cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,
id. 8, 5, 6;so (opp. durum et incomptum),
id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:mutare aliquid a recto,
id. 2, 13, 11:recta et vera loquere,
i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,
Quint. 10, 5, 12:ea plerumque recta sunt,
id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:rectior divisio,
Quint. 7, 2, 39:si quid novisti rectius istis,
Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:rectissima ratio,
Quint. 2, 13, 3.—In partic.a.Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):b.honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,
Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,
id. Lael. 22, 82;so with honestum,
id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:(opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,
Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:recta consilia (opp. prava),
Liv. 1, 27:in rectis (opp. in pravitatibus),
Cic. Leg. 1, 11, 31:curvo dignoscere rectum,
Hor. Ep. 2, 2, 44:mens sibi conscia recti,
Verg. A. 1, 604:fidem rectumque colebat,
Ov. M. 1, 90:recta ingenia (opp. perversa),
Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,
Cic. Att. 13, 20, 4:animus secundis Temporibus dubiisque rectus,
Hor. C. 4, 9, 36:natura,
id. S. 1, 6, 66:ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,
Cic. Fam. 12, 5, 2:judex,
Quint. 4, 1, 13; cf.auditor,
Plin. Ep. 2, 19, 6:vir rectus et sanctus,
id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:beatus judicii rectus,
Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:rectum est gravitatem retinere,
Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;A.opp. obliqui casus),
Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,rectā,B.rectō,C.rectē.A.rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):B.hic ad me rectā habet rectam viam,
Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:jam ad regem rectā me ducam,
id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:tu rus hinc ibis?... rectā,
id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:Marius ab subselliis in rostra rectā,
Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):C. 1.appellationes, quae recto ad principem factae sunt,
Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):2.vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,
Cato, R. R. 33, 4:sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,
Cic. Fin. 1, 6, 20:satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,
Plin. 7, 2, 2, § 24.—Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):b.recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,
Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:fecisti edepol et recte et bene,
Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;so with commode,
Ter. Heaut. 1, 1, 100:recte et sapienter facit,
Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:recte atque ordine factum,
Cic. Quint. 7, 28:recte atque ordine facere,
id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,
Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:recte atque in loco constare,
id. Mur. 12, 26:recte factum,
Plaut. Capt. 3, 5, 52:seu recte seu pervorse facta sunt,
id. Trin. 1, 2, 146:seu recte seu perperam facere,
Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:recte dictum (opp. absurde),
Plaut. Capt. 1, 1, 4:recte concludere (opp. vitiose),
Cic. Ac. 2, 30, 98:recte factum (opp. turpiter),
Caes. B. G. 7, 80 et saep.:recte rationem tenes,
Plaut. Mil. 1, 1, 47:hercle quin tu recte dicis,
id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:non recte judicas de Catone,
Cic. Lael. 2, 9; cf.:rectissime quidem judicas,
id. Rep. 3, 32, 44:tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,
Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:monere,
id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:admonere recte,
id. Men. 5, 9, 33:suis amicis recte res suas narrare,
properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,
consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:aliquem asservare recte, ne aufugiat,
duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:alicui recte dare epistulam,
correctly, id. Ps. 4, 2, 33:cum fuit cui recte ad te litteras darem,
safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,
id. Phil. 2, 19, 49; cf.:alicui suam salutem recte committere,
Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,
goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:ludi recte facti,
id. 36, 2:ver sacrum non esse recte factum,
id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:valere,
id. Merc. 2, 3, 53:apud matrem recte est,
i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,recte esse,
id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:recte sit oculis tuis,
Gell. 13, 30, 11:olivetum recte putare,
properly, advantageously, Cato, R. R. 44:solet illa recte sub manus succedere,
well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:recte cavere,
to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:deos volo consilia vostra recte vortere,
well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,vortere,
id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,
Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:nec recte loqui alicui,
id. Bacch. 4, 4, 83:nec recte dicere in aliquem,
id. As. 1, 3, 3;and simply nec recte dicere,
id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:ad omnia alia aetate sapimus rectius,
Ter. Ad. 5, 3, 46:hic tibi erit rectius,
Plaut. Men. 2, 3, 31:rectius bella gerere,
Liv. 3, 2 fin.:non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,
Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:c.locus recte ferax,
Cato, R. R. 44:salvus sum recte,
Plaut. Am. 2, 1, 34:morata recte,
id. Aul. 2, 2, 62:oneratus recte,
id. Bacch. 2, 3, 115:non recte vinctus est,
Ter. And. 5, 4, 52.—Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—B.So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:rogo numquid velit? Recte inquit,
i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!
Hor. A. P. 4, 28. -
16 deduco
dē-dūco, dūxī, ductum, ere, I) von einem höhern Punkte nach einem niedern herabführen, leitend herab- od. hinabziehen, konstr. bei Ang. von wo hinab? m. de od. ab od. ex u. Abl. od. m. bl. Abl.; bei Ang. wohin? bis wohin? m. ad od. in m. Akk. od. m. bl. Acc. loc., 1) eig.: a) übh.: α) leb. Wesen: imbres nivesque deducunt Iovem, in Regen u. Schnee steigt Jupiter vom Himmel herab, Hor.: molliunt anfractibus modici s clivos, ut non iumenta solum, sed elephanti etiam deduci possent, Liv. – ded. alqm ad terram, Suet.: alqm contionari conantem de rostris, Caes.: per eos multitudinem aliam in subiectum viae campum, Liv.: alqm in quattuordecim, Sen., od. in quattuordecim sessum (um da seinen Sitz zu nehmen), Asin. Poll. in Cic. ep.: non iniquo nec perdifficili aditu super caput hostium eos ded., Liv. – v. lebl. Subjj., in praecipitia iste cursus deducit, Sen. – β) lebl. Objj.: tiaram, vom Haupte herabnehmen, Suet.: pectine crines, herabkämmen, Ov.: caesariem barbae dextrā, herabstreichen, Ov.: molli gestu brachia, herabführen, = bewegen, Prop.: ramos pondere suo (v. Obst), Ov. – vestem summa ab ora (Saum), herabstreifen, Ov.: ebenso suas a pectore vestes, Ov.: clam pedes de lecto, Plaut. – montes in planum, herabversetzen, Iustin. (bildl., ded. alqm in planum, widerlegen, Schol. Bob. ad Cic. Flacc. 2. no. 2): eluvie mons est deductus in aequor, Ov.: manum ded. ad imum ventrem, Quint.: sinum ad ima crura, Suet.: deduc orationem tuam de caelo ad haec citeriora (bildl.), Sen.: ebenso ded. philosophiam e fastigio in planum (bildl.), Sen.: tunicam summā orā ad mediam, herabstreifen, Ov.
b) als milit. t. t., herab- od. hinabführen, sich herabziehen lassen, herab-, hinabsteigen lassen, aciem in planum, Sall.: Poenos in plana, Frontin.: Albanum exercitum in campos, Liv.: instructos ordines in locum aequum, Sall.: paulatim suos in aequum locum, Sall.: imprudentiā suorum deductus in inferiorem collem, Frontin.: copias ex locis superioribus in campum, Caes.: equitatum od. equites ad pedes, die Reiterei absitzen lassen, Liv.
c) als naut. t. t., α) die Segel herabziehen, herablassen, entrollen, aufspannen, vela, Ov.: carbasa, Ov.: tota carbasa malo (am M.), Ov. – β) ( wie καθέλκειν) ein Schiff vom Lande ins Meer ziehen, vom Stapel laufen lassen, in See gehen ( stechen) lassen (Ggstz. subducere, griech. ἀνέλκειν; vgl. Fabri Liv. 21, 17, 3), navem, naves, Verg. u. Liv.: navigia, Sen.: quadriremes, Plin. ep.: classem, Liv.: puppim, Prop.: carinas, Ov. – naves litore (vom U.), Verg.: naves in aquam, Liv. Vgl. unten no. II, A, 1, f.
d) als t. t. der Zaubersprache, durch Zaubersprüche herabziehen, lunam, Ov.: lunam e curru, Tibull.: lunam cursu, Ov.: Iovem caelo, Ov.: cantando rigidas montibus ornos, Verg.
2) übtr., vermindernd herabführen, auf etw. zurückführen, licet enim contrahere universitatem generis humani eamque gradatim ad pauciores, postremo deducere ad singulos, Cic. de nat. deor. 2, 164.
II) von einem Anfangspunkte nach einem Zielpunkt fortführen, ab-, weg-, hinführen, geleitend fortbringen, hinbringen, herbeibringen, A) im allg.: 1) eig.: a) übh.: α) leb. Wesen: pecora, Caes.: inde boves, Ov.: animalia quamlibet longo itinere deducta ad assuetas sibi sedes revertuntur, Quint.: ded. alqm a recta via (bildl.), Cornif. rhet.: alqm ex ea via (bildl.), Cic. fr.: suos ex agris, Caes.: dominam Ditis thalamo (aus dem G.), Verg.: ipsa vestigia quaerentem dominum eo (dahin) deductura erant, Liv.: Cicerones Rhodum, Cic.: alqm in aedem Proserpinae, Nep.: alqm in arcem, Liv.: alqm de suis convellere hortulis deducereque in Academiam perpauculis passibus (bildl.), Cic.: alqm in tutum (bildl.), Sen.: alqm in mare Helles, Ov.: ad eum agnum non casu sed duce deo deducitur, Cic.: ded. iuvenem ad altos currus, Ov.: silvestres capras manibus suis ad salutare auxilium herbae dictamni (bildl. v. der Natur), Val. Max. – β) lebl. Objj.: et si qua asportari possent, sibi quemque deducere (es mit sich nehmen), Tac. ann. 16, 11. – ded. atomos de via, Cic.: amnes deducunt undas in mare, Ov.: u. (im Bilde) ded. Aeolium carmen ad Italos modos, das äol. Lied zu ital. Weisen führen = die äol. u. sapphische Lyrik auf röm. Boden verpflanzen, Hor. carm. 3, 30, 13 sq.
b) (als milit. t. t.) eine Mannschaft von irgendwo od. irgendwohin abführen, wegziehen (einziehen), abziehen (abmarschieren) lassen, ausrücken lassen, verlegen, exercitum, Caes. u. Liv.: consularem exercitum, Liv.: classem exercitumque, Liv.: praesidium, Liv.: praesidia, Caes. u. Liv. (vgl. Drak. Liv. 25, 25, 10) u. (Ggstz. imponere) Sall. fr.: custodias, Auct. b. Alex.: militari more vigilias, die Wachen auf ihre Posten abführen, aufziehen lassen, Sall. Iug. 44, 3. – ded. inde Romanum exercitum, Liv.: undique praesidia, Frontin.: exercitum a Sicilia, Iustin.: praesidia ab urbibus, Liv. u. Iustin.: quinque legiones ab opere, Caes.: praesidia de iis oppidis, quae etc., Cic.: nostros de vallo, Caes.: praesidia Macedonum ex iis urbibus, Liv.: exercitum ex his regionibus, Caes.: Apameā (von A.) praesidium, Cic.: Orico (von O.) legionem, Caes.: praesidia arce (von, aus der B.), Aur. Vict.: civitatibus omnibus (aus a. St.) omnia praesidia, Liv.: praesidia eo (dahin), Caes.: exercitum in aciem, Liv.: classem in proelium, Nep.: propere in cornua leves armaturas, Liv.: legiones duas in ulteriorem Galliam, Caes.: impedimenta in proximum collem, Caes.: legiones in hiberna, Caes.: novos milites in hiberna, Liv.: exercitum mature in hiberna Lunam et Pisas (nach L. u. P.), Liv.: exercitum in hiberna in Sequanos, Caes.: milites eductos hibernis ad Ciceronem, Caes. – m. Dat. (wozu?), tres in arcem oppidi cohortes praesidio, zur Besatzung in die B. legen, Caes. b. c. 3, 19, 5.
c) begleitend, als Führer od. Begleiter mitnehmend zu jmd. od an einen Ort abführen, hinführen, fortbringen, hinbringen, herbringen, mitbringen, mitnehmen, geleiten, jmdm. zuführen, wo einführen, α) zur Besprechung, zur Audienz, cito hunc deduce ad militem, Ter.: deduci ad regem, Iustin.: deduci ad Eumenem, Nep.: deduci in conspectum Caesaris, Caes.: transfuga duci se ad consulem iubet deductusque traditurum urbem promittit, Liv. – β) aus der Provinz nach Rom (vollst. secum deducere, s. unten die Beisp.), Ennium poëtam, Cic.: Atticum, Nep.: non deduxi, inquit, Sextilium, Cic.: eos deduxi testes et eas litteras deportavi, ut etc., Cic.: hominem secum ded., Cic. – alqm ded. ex ultimis gentibus, Cic.: alqm Romam, Eutr.: alqm secum Romam, Liv.: primus ego in patriam mecum, modo vita supersit, Aonio rediens deducam vertice Musas (poet. für »die griechischen Dichter auf heimatlichen [römischen] Boden verpflanzen«), Verg. georg. 3, 10 sq. – γ) als Gast in ein Haus usw., hospites domum, Cornif. rhet.: alqm in hospitale cubiculum, Liv.: alqm ad Ianitorem quendam hospitem, Cic. – δ) einen jungen Mann zu einem Staatsmanne zur weitern Ausbildung, alqm ad alqm, Cic. de amic. 1. Cic. Cael. 9. Tac. dial. 34. Quint. 12, 11, 6. – od. in eine Schule, ephebum in gymnasium (v. Mentor), Petron. 85, 3. – ε) beschützend od. bewachend fortführen, abführen, fortbringen, igitur inditus lecticae et a tribuno praetoriae cohortis deductus est, vario rumore, custos saluti an mortis exactor sequeretur, Tac. ann. 3, 14: a quo cum quaesisset, quo (wohin) deduci vellet, et ille Athenas dixisset, praesidium dedit, ut tuto perveniret, Nep.: Pydnam eum deduci iussit et quod satis esset praesidii dedit, Nep. – als Gefangenen, ex consilii sententia in custodiam coniectus Athenas deductus est, Nep.: ded. Lentulum in carcerem, Sall.: Iugurtham ad Marium, Sall.: alqm vinctum ad Caesarem, Hirt. b. G.: alqm comprehendere et custodibus publice datis deducere ad Hannibalem, Liv. – auf den Kampfplatz, alqm e spectaculis detrahere et in arenam deducere, Suet. Cal. 35, 2. – ζ) jmd. ehrenhalber geleiten, jmdm. das Ehrengeleit geben, αα) jmd., bes. einen Staatsmann vom Hause nach dem Forum od. zur Kurie (Ggstz. reducere) od. umgekehrt von da nach Hause, magnam affert opinionem, magnam dignitatem cotidiana in deducendo frequentia, Cic.: haec ipsa sunt honorabilia assurgi, deduci, reduci, Cic.: ne deducendi sui causā populum de foro abduceret, Liv.: plebes consules ambo sacrā viā deductos cum magno tumultu invadit, Sall. fr.: cum magna multitudo optimorum virorum me de domo deduceret, Cic. – alqm ad forum, Cic., in forum, Quint.: alqm ex patribus conscriptis aut propinquum aut paternum amicum ad curiam, Val. Max.: frequentes eum domum deduxerunt, Liv.: absol., deducam, ich will ihn nach Hause (bis an sein Haus) geleiten, Hor. sat. 1, 9, 59. – ββ) einen jungen Römer vom Hause nach dem Forum, um sein Tirocinium abzulegen (v. Vater u. v. Verwandten), filios suo quemque tirocinio in forum, Suet.: filium Drusum in forum, Suet.: deductus in forum tiro, Suet.: pueros puberes non in forum, sed in agrum deduci praecepit, Iustin. – γγ) eine Braut aus dem Elternhause in das Haus der Bräutigams geleiten, v. Vater u. v. den Verwandten = dem Bräutigam zuführen, velut auspicibus nobilissimis populis deductas esse, Liv.: eorum habentur liberi, quo (wohin = zu denen) primum virgo quaeque deducta est, Caes.: ded. virginem in domum alcis, Tac., od. ad alqm, Liv.: virginem iuveni marito, Tibull.: illa mihi dextrā deducta paternā, Catull.: quae mihi deductae fax omen praetulit, Prop.: rapi solet fax, quā praelucente nova nupta deducta est, ab utrisque † amicis, Fest. p. 289 (a), 7 sq. – v. Bräutigam selbst = eine Gattin heimführen, uxorem domum, Ter.: illam domum in cubiculum, Ter. Vgl. übh. Gronov Plaut. Cas. 2, 8, 36. die Auslgg. zu Ter. Hec. 1, 2, 60; zu Caes. b. G. 5, 14, 5; zu Liv. 10, 23, 5. – euphemist. = jmdm. eine Konkubine zuführen, sine prius deduci, Plaut.: so Tertia deducta est, Suet. Caes. 50, 2 (im Doppelsinn mit no. II, B, a, β): ded. ad Docimum Tertiam Isidori mimi filiam, Cic.: Liviam ad se deduci imperavit, Suet. – δδ) eine in die Provinz abgehende Magistratsperson geleiten, ut provincias cum imperio petituri hinc deducerentur, Suet. Aug. 29, 2. – einen Triumphierenden zu den Tempeln, unde populo consalutato circum templa deductus est, Suet. Tib. 17, 2. – einen vertriebenen Herrscher wieder in sein Reich einführen, alqm in regnum, Tac.: hunc in possessionem Armeniae, Tac. – εε) jmd. an einen Ehrenplatz führen, m. 2. Supin., Herennium Gallum histrionem summo ludorum die in XIIII sessum deduxit, wies er einen Platz auf einer der vierzehn Ritterbänke (in der Ritterloge) an, Asin. Poll. in Cic. ep. 10, 32, 2. – ζζ) jmd. in ein Heiligtum einführen, decimo die cenatum, deinde pure lautum in sacrarium deducturam, Liv. 39, 9, 4. – ηη) jmd. zu Grabe geleiten, jmdm. das Grabgeleite geben, alqm, Augustin. serm. 17, 7 (zweimal). – η) etw. od. jmd. in einem Festzuge aufführen od. wohin abführen, tensas, Suet.: mulierem (eine Gefangene) triumpho, Hor.: elephantos Romam ingenti pompā, Eutr.: corpus Alexandri in Hammonis templum, Iustin.
d) (als publiz. t. t.) Kolonisten, eine Kolonie irgendwohin abführen, übersiedeln, verpflanzen, Kolonisten irgendwo ansiedeln, ansässig machen, eine Kolonie irgendwo anlegen, colonos, Vell.: coloniam, colonias, Cic. u.a.: ut hic conditor urbium earum, non illi qui initio deduxerant (die ursprünglichen Kolonieführer), videretur, Nep. Timol. 3, 2; vgl. Cic. agr. 2, 92: im Passiv, deductis olim (für die vor Zeiten angesiedelten) et nobiscum per conubium sociatis haec patria est, Tac. hist. 4, 65. – m. Advv. (wohin? wo?) u. m. in u. Akk. (s. Drak. Liv. 10, 13, 1 u. 39, 44, 10) u. mit bl. Acc. loc., huc I colonorum ex lege Rulli, Cic.: emere agros a privatis, quo (wohin) plebs publice deducatur, Cic.: ded. eo (dahin) coloniam novam, Cic.: illo (dorthin) coloniam, Cic.: deducentur, inquit, coloniae. Quo? quorum hominum? in quae loca? Cic.: tu non definias, quo colonias, in quae loca, quo numero colonorum deduci velis? Cic.: ded. colonos lege Iuliā Capuam, Caes.: coloniam Casilinum, quo Caesar ante deduxerat, Cic.: colonos in omnes colonias totius Italiae, Cic.: colonias in eos agros, quos emerint, Cic.: coloniam in Asiam, Cic.: in eum locum coloniam, Cic.: negavi in eam coloniam, quae esset auspicato deducta, dum esset incolumis, coloniam no vam iure deduci, Cic.: ded. Carseolos coloniam in agrum Aequiculorum, Liv.: specie deductarum per (über) orbem terrae legionum, Tac. ann. 11, 24. – mit in u. Abl. (s. Drak. Liv. 10, 13, 1), Ostiam coloniam in ostio Tiberis deduxit, Aur. Vict.: in colonia Capua deducti lege Iuliā coloni, Suet. – im Passiv m. Prädik.-Nom. (als wer? vgl. Drak. Liv. 39, 44, 10), coloniae deductae Ariminum in Piceno, Beneventum in Samnio, Liv. epit.: eodem anno Cales deducta colonia (als K.), Vell.: post triennium Tarracina deducta colonia (als K.) ac deinde interiecto triennio Suessa Aurunca et Saticula, Vell.: Aquileia colonia Latina (als lat. K.) eo anno in agrum Gallorum est deducta, Liv.
e) als gerichtl. t. t., vor einem Gericht als Zeugen usw. hinbringen, beiziehen, alqm (als Zeugen) ad hoc iudicium, Cic. Flacc. 9. – übtr., lis ad forum deducta est, der Streit wurde vor Gericht gebracht, es kam zum Prozeß, Phaedr. 3, 13, 3.
f) als milit. t. t.: α) ein Schiff aus den Werften ziehen, navem ex navalibus, Caes. b. c. 2, 3, 2. – u. übh. in See stechen lassen, classem in altum properiter, Pacuv. tr. 322. – feindl. = aus den Werften fortführen, unam (navem) ex navalibus eorum, Caes. b. c. 2, 3, 2: ebenso naves a Meloduno, Caes. b. G. 7, 60, 1 (vgl. 7, 58. § 2 u. 4). – β) ( wie κατάγειν) ein Schiff in den Hafen führen, einlaufen lassen, persuade gubernatori, ut in aliquem portum navem deducat, Petron. 101, 8. – feindlich = ein Schiff wohin schleppen, onerarias naves, quas ubique possunt, deprehendunt et in portum deducunt, Caes. b. c. 1, 36, 2. Vgl. oben no. I, 1, c, β.
g) als t. t. der Wasserbaukunst, Wasser von irgendwo ableiten, irgendwo hinleiten, rivos (auf die Äcker), Verg.: aquam in vias, Cato: Padum in flumina et fossas, Plin.: aquam Albanam ad utilitatem agri suburbani, Cic.
h) jmd. aus einer Besitzung gewaltsam hinwegführen, ex ea possessione Antiochum, Liv. 34, 58, 6: Arsinoën ex regno, Auct. b. Alex. 33, 3. – bes. als jurist. t. t., jmd. aus einer streitigen Besitzung in Gegenwart von Zeugen scheinbar gewaltsam hinwegführen (moribus deducere, im Ggstz. zu vi armatā deducere), um ihm das Recht der Vindikationsklage zu verschaffen (eine der Klage vorausgehende symbolische Handlung), alqm de fundo (mit u. ohne moribus), Cic. Caecin. 20; de lege agr. 2, 68; pro Tullio 20 (dazu Beier exc. III p. 250 sqq.).
i) unversehens jmd. an einen Ort hinführen, wohin locken, pedester exercitus, quod in ea loca erat deductus, ut in vito Eumene elabi non posset, pacem ab eo petiit, Nep.: ab alqo consilio od. ex industria in iniqua loca deducti, Frontin.: sequentem Lucullum in insidias deduxerunt, Frontin.: Hamilcar in insidias deductus occiditur, Iustin.
k) ein phys. Übel vom Körper wegziehen, entfernen, brassica de capite et de oculis omnia deducet et sanum faciet, Cato r. r. 157, 6: non aeris acervus et auri aegroto domini deduxit corpore febres, non animo curas, Hor. ep. 1, 2, 47 sqq.: quoniam haec deducuntur, weil man Derartiges (derartige Fehler) vom Körper zu entfernen sucht, Cic. de fin. 5, 47.
2) übtr.: a) übh.: α) leb. Wesen = jmd. von wo abführen, abziehen, abbringen, abwendig machen, impellere voluntates quo velit, unde autem velit deducere, Cic.: ded. alqm a pristino victu, Nep.: alqm ab humanitate (menschlichen Würde), a pietate, a religione, Cic.: quod instituit referre de religione et saepe iam rettulit, ab eo deduci non potest, Cic.: magnā pecuniā a vera accusatione esse deductum, Cic.: ded. eloquentiā perterritos a timore, Cic.: alqm a tristitia acute et hilare dicto, Cic.: alqm de fide (v. Reichtum), Cic.: alqm de illa animi pravitate, Q. Cic.: alqm de hac animi lenitate, Cic.: alqm de sententia, Cic. u. Liv.: alqm prope de vitae suae statu dolore ac lacrimis suis, Cic.: ded. alqm vero (von der Wahrheit), Lucr. 1, 370. – u. jmd. wohin ohne sein Zutun bringen, versetzen, si eo (dahin) me deduxit error, Ps. Quint. decl.: cuius errore eo (dahin) deducta esset multitudo, ut omnes de salute pertimescerent, Nep.: eo deductus periculi, ut etc., so gefährdet, daß usw., Amm.: si in eum casum deducerentur, wenn es mit ihnen so weit käme, Caes.: ded. alqm in periculum, Caes.: quam in fortunam quamque in amplitudinem deduxisset (Aeduos), Caes.: deduci (geraten) in egestatem, Sen.: deduci in fraudem, ins Netz gelockt werden, Planc. in Cic. ep.: ded. alqm ad fletum misericordiamque, Cic.: deduci ad iniquam pugnandi condicionem, Caes. – β) lebl. Objj., von etw. abbringen, zu etw. hinführen, hinbringen, antiquissimum sollemne ab nobilissimis antistitibus eius sacri ad servorum ministerium deduxisti, hast das älteste Opfer von den vornehmsten Priestern dieses Gottesdienstes weggenommen und zu einer Verrichtung der Sklaven erniedrigt, Liv. 9, 34, 18. – audi, quo rem deducam, wohin ich am Ende kommen, wo ich hinaus will (in der Darstellung), Hor. sat. 1, 1, 15. – ded. rem huc, ut etc., es dahin zu bringen suchen, daß usw., Cic.: u. so rem in eum locum, ut etc., Caes.: ergo huc universa causa deducitur, utrum... an etc., Cic.: ded. rem ad arma, Caes.: rem ad otium, Caes.: rem in summum periculum, Caes.: rem in controversiam, Caes.
b) jmd. von seiner Partei abwendig machen, verleiten, verführen, a quibus deductum ac depravatum Pompeium queritur, Caes. b. c. 1, 7, 1: adulescentes et oratione magistratus et praemio deducti, Caes. b. G. 7, 37, 6.
c) jmd. zu etw. bringen = bestimmen, gewinnen, im üblen Sinne = verleiten, α) übh.: alqm ad eam sententiam, Caes.: Pompeium ad turpissima foedera, Vell.: quae tandem est ea disciplina, ad quam me deducas, si ab hac abstraxeris? Cic. – mit folg. Infin., inde deducimur etiam imaginem mortis iam tunc eum (somnum) recensere, Tert. de anim. 43. – bei vorhergeh. Negation m. folg. quominus u. Konj., neque legis improbissimae poenā deductus est, quominus hospitii et amicitiae ius officiumque praestaret, Cic. ep. 14, 4, 2. – β) jmd. zu einer polit. Sache od. Partei bringen, für sie gewinnen, in sie verflechten, Philippum et Macedonas in societatem belli, Liv.: Macedonas in bellum civile, Iustin.: quasdam civitates dissentientes in causam, Liv.: petebant, ne se temere in causam deduceret, Liv.
d) den Ursprung von etw. ableiten, herleiten, mos unde deductus, Hor.: originem ab ea (femina), Plin.: genus ab Anchise ac Venere, Vell.: genus ab Achille, Curt. – u. den Namen von etw. entlehnen, entnehmen,nomen ab Anco, Ov. fast. 6, 803: u. so nomen ab alqa re u. ab alqo, Lact. 4, 28, 12. Tert. adv. Marc. 4, 14; apol. 3: nomen ex ea significatione, Tert. de virg. vel. 5.
B) prägn.: a) vermindernd abziehen, α) als t. t. der Athletik = dem Kämpfer die Speise entziehen, damit er schmächtiger werde, cibum, Ter. eun. 315. – β) als t. t. der Geschäftsspr. = von einer Summe abziehen (Ggstz. addere), addendo deducendoque videre, quae reliqua summa fiat, Cic.: ded. centum nummos, Cic.: Tertia (ein Drittel) deducta est, Suet. Caes. 50, 2 (im Doppelsinn auch = »die Tertia ist zugeführt worden«, s. oben no. II, A, 1, c, ζ, γγ): id viri boni arbitratu (nach der Taxierung) deducetur, Cato. – m. in u. Akk., in singulas deportationes (auf od. für jede entwendete Tracht) SS. N. II (= 2 Sesterze) deducentur, Cato. – mit de u. Abl., de capite deducite quod usuris pernumeratum est, Liv. – m. Dat. (welcher Summe?), deducto summae aeris alieni, si quid usurae nomine numeratum aut perscriptum fuisset, Suet. – mit Dat. (für wen?), de his divitiis sibi drachumam ded., Enn. scen. 323. – absol. prägn. = jmdm. einen Abzug machen, arbitratu deducetur, Cato r. r. 144, 2 zw. – Partiz. subst., dēducta, ae, f. (verst. pecunia od. pars), der Abzug, den der Legatar an dem ihm ausgesetzten Legate machen durfte, um dadurch der lästigen Verpflichtung der auf dem Vermögen des Testators haftenden sacra zu entgehen, si in testamento deducta scripta non sit, Cic. de legg. 2, 50.
b) fortführend, fortziehend bilden, α) einen Bau fortführen, latum sulcum, Iuven, 1, 157: fossam superiori parte post castra, Frontin. 1, 5, 4: vallum per triginta duo milia passuum a mari ad mare, Eutr. 8, 19. – β) schreibend, zeichnend ziehen, entwerfen, litteram mero, Ov. her. 16 (17), 88: tamquam linea uno calamo deducta, Cassiod. de instit. div. lit. 1. p. 510 (a) ed. Garet. – im Bilde, ded. formam bonorum virorum et lineamenta, Sen. ep. 95, 72. – γ) spinnend, webend fortführen, fortspinnen, abspinnen, fortweben, abweben, harum (Parcarum) una loquitur, altera scribit, tertia deducit, Serv. Verg. Aen. 1, 22. – m. Abl. womit? dexterā leviter ded. fila, Catull.: levi pollice filum, Ov.: staminis pollice fila, Hieron.: tereti filo et aequali stamina (v. der Spinne), Plin.: habiles gladios filo gracilento, poet. = schmieden, Enn. ann. 253. – m. Abl. wovon? plenā stamina longa colo, Tibull. – m. in u. Akk., argumentum in tela, einweben, Ov. met. 6, 90. – übtr., ein Schriftwerk fein ausspinnen (= kunstvoll ausarbeiten), deducta atque circumlata oratio, eine entwickelte u. kunstvoll abgerundete (Ggstz. oratio simplex atque illaborata), Quint.: carmina proveniunt animo deducta sereno, Ov.: tenui deducta poëmata filo, Hor.: subtilis deductā oratione Menelaus, Auson.: ded. commentarios, Quint.: mille die versus, Hor.: triduo non ultra tres versus maximo impenso labore deducere posse, Val. Max. – m. Dat. wem? tibi saepe novo deduxi carmina versu, Prop. – m. in u. Akk., carmen Iliacum in actus, Hor. de art. poët. 129. – m. ab u. Abl. u. ad od. in u. Akk. der Zeit, von einer Zeit bis zu einer Zeit fortführen, prima ab origine mundi ad mea perpetuum deducite tempora carmen, Ov. met. 1, 3 sq.: pauca, quibus surgens ab origine mundi, in tua deduxi tempora, Caesar, opus, Ov. trist. 2. 559 sq. – u. fortspinnend ab schwächen, übtr., vocem, Pompon. com. 57 u. 60: Ὀδυσσεύς ad Ulixem deductus est, Quint. 1, 4, 16; vgl. PAdi. deductus no. II. – / Imperat. deduc, Cic. de rep. 1, 34. Stat. Theb. 12, 266. Augustin. serm. 109, 4: arch. deduce, Plaut. truc. 479. Ter. eun. 538.
-
17 deduco
dē-dūco, dūxī, ductum, ere, I) von einem höhern Punkte nach einem niedern herabführen, leitend herab- od. hinabziehen, konstr. bei Ang. von wo hinab? m. de od. ab od. ex u. Abl. od. m. bl. Abl.; bei Ang. wohin? bis wohin? m. ad od. in m. Akk. od. m. bl. Acc. loc., 1) eig.: a) übh.: α) leb. Wesen: imbres nivesque deducunt Iovem, in Regen u. Schnee steigt Jupiter vom Himmel herab, Hor.: molliunt anfractibus modici s clivos, ut non iumenta solum, sed elephanti etiam deduci possent, Liv. – ded. alqm ad terram, Suet.: alqm contionari conantem de rostris, Caes.: per eos multitudinem aliam in subiectum viae campum, Liv.: alqm in quattuordecim, Sen., od. in quattuordecim sessum (um da seinen Sitz zu nehmen), Asin. Poll. in Cic. ep.: non iniquo nec perdifficili aditu super caput hostium eos ded., Liv. – v. lebl. Subjj., in praecipitia iste cursus deducit, Sen. – β) lebl. Objj.: tiaram, vom Haupte herabnehmen, Suet.: pectine crines, herabkämmen, Ov.: caesariem barbae dextrā, herabstreichen, Ov.: molli gestu brachia, herabführen, = bewegen, Prop.: ramos pondere suo (v. Obst), Ov. – vestem summa ab ora (Saum), herabstreifen, Ov.: ebenso suas a pectore vestes, Ov.: clam pedes de lecto, Plaut. – montes in planum, herabversetzen, Iustin. (bildl., ded. alqm in planum, widerlegen, Schol. Bob. ad Cic. Flacc. 2. no. 2): eluvie mons————est deductus in aequor, Ov.: manum ded. ad imum ventrem, Quint.: sinum ad ima crura, Suet.: deduc orationem tuam de caelo ad haec citeriora (bildl.), Sen.: ebenso ded. philosophiam e fastigio in planum (bildl.), Sen.: tunicam summā orā ad mediam, herabstreifen, Ov.b) als milit. t. t., herab- od. hinabführen, sich herabziehen lassen, herab-, hinabsteigen lassen, aciem in planum, Sall.: Poenos in plana, Frontin.: Albanum exercitum in campos, Liv.: instructos ordines in locum aequum, Sall.: paulatim suos in aequum locum, Sall.: imprudentiā suorum deductus in inferiorem collem, Frontin.: copias ex locis superioribus in campum, Caes.: equitatum od. equites ad pedes, die Reiterei absitzen lassen, Liv.c) als naut. t. t., α) die Segel herabziehen, herablassen, entrollen, aufspannen, vela, Ov.: carbasa, Ov.: tota carbasa malo (am M.), Ov. – β) ( wie καθέλκειν) ein Schiff vom Lande ins Meer ziehen, vom Stapel laufen lassen, in See gehen ( stechen) lassen (Ggstz. subducere, griech. ἀνέλκειν; vgl. Fabri Liv. 21, 17, 3), navem, naves, Verg. u. Liv.: navigia, Sen.: quadriremes, Plin. ep.: classem, Liv.: puppim, Prop.: carinas, Ov. – naves litore (vom U.), Verg.: naves in aquam, Liv. Vgl. unten no. II, A, 1, f.d) als t. t. der Zaubersprache, durch Zaubersprüche herabziehen, lunam, Ov.: lunam e curru, Tibull.:————lunam cursu, Ov.: Iovem caelo, Ov.: cantando rigidas montibus ornos, Verg.2) übtr., vermindernd herabführen, auf etw. zurückführen, licet enim contrahere universitatem generis humani eamque gradatim ad pauciores, postremo deducere ad singulos, Cic. de nat. deor. 2, 164.II) von einem Anfangspunkte nach einem Zielpunkt fortführen, ab-, weg-, hinführen, geleitend fortbringen, hinbringen, herbeibringen, A) im allg.: 1) eig.: a) übh.: α) leb. Wesen: pecora, Caes.: inde boves, Ov.: animalia quamlibet longo itinere deducta ad assuetas sibi sedes revertuntur, Quint.: ded. alqm a recta via (bildl.), Cornif. rhet.: alqm ex ea via (bildl.), Cic. fr.: suos ex agris, Caes.: dominam Ditis thalamo (aus dem G.), Verg.: ipsa vestigia quaerentem dominum eo (dahin) deductura erant, Liv.: Cicerones Rhodum, Cic.: alqm in aedem Proserpinae, Nep.: alqm in arcem, Liv.: alqm de suis convellere hortulis deducereque in Academiam perpauculis passibus (bildl.), Cic.: alqm in tutum (bildl.), Sen.: alqm in mare Helles, Ov.: ad eum agnum non casu sed duce deo deducitur, Cic.: ded. iuvenem ad altos currus, Ov.: silvestres capras manibus suis ad salutare auxilium herbae dictamni (bildl. v. der Natur), Val. Max. – β) lebl. Objj.: et si qua asportari possent, sibi quemque deducere (es mit sich nehmen), Tac. ann. 16, 11. – ded. atomos de via, Cic.: amnes deducunt undas————in mare, Ov.: u. (im Bilde) ded. Aeolium carmen ad Italos modos, das äol. Lied zu ital. Weisen führen = die äol. u. sapphische Lyrik auf röm. Boden verpflanzen, Hor. carm. 3, 30, 13 sq.b) (als milit. t. t.) eine Mannschaft von irgendwo od. irgendwohin abführen, wegziehen (einziehen), abziehen (abmarschieren) lassen, ausrücken lassen, verlegen, exercitum, Caes. u. Liv.: consularem exercitum, Liv.: classem exercitumque, Liv.: praesidium, Liv.: praesidia, Caes. u. Liv. (vgl. Drak. Liv. 25, 25, 10) u. (Ggstz. imponere) Sall. fr.: custodias, Auct. b. Alex.: militari more vigilias, die Wachen auf ihre Posten abführen, aufziehen lassen, Sall. Iug. 44, 3. – ded. inde Romanum exercitum, Liv.: undique praesidia, Frontin.: exercitum a Sicilia, Iustin.: praesidia ab urbibus, Liv. u. Iustin.: quinque legiones ab opere, Caes.: praesidia de iis oppidis, quae etc., Cic.: nostros de vallo, Caes.: praesidia Macedonum ex iis urbibus, Liv.: exercitum ex his regionibus, Caes.: Apameā (von A.) praesidium, Cic.: Orico (von O.) legionem, Caes.: praesidia arce (von, aus der B.), Aur. Vict.: civitatibus omnibus (aus a. St.) omnia praesidia, Liv.: praesidia eo (dahin), Caes.: exercitum in aciem, Liv.: classem in proelium, Nep.: propere in cornua leves armaturas, Liv.: legiones duas in ulteriorem Galliam, Caes.: impedimenta in proximum collem, Caes.: legiones in hiberna, Caes.: novos milites————in hiberna, Liv.: exercitum mature in hiberna Lunam et Pisas (nach L. u. P.), Liv.: exercitum in hiberna in Sequanos, Caes.: milites eductos hibernis ad Ciceronem, Caes. – m. Dat. (wozu?), tres in arcem oppidi cohortes praesidio, zur Besatzung in die B. legen, Caes. b. c. 3, 19, 5.c) begleitend, als Führer od. Begleiter mitnehmend zu jmd. od an einen Ort abführen, hinführen, fortbringen, hinbringen, herbringen, mitbringen, mitnehmen, geleiten, jmdm. zuführen, wo einführen, α) zur Besprechung, zur Audienz, cito hunc deduce ad militem, Ter.: deduci ad regem, Iustin.: deduci ad Eumenem, Nep.: deduci in conspectum Caesaris, Caes.: transfuga duci se ad consulem iubet deductusque traditurum urbem promittit, Liv. – β) aus der Provinz nach Rom (vollst. secum deducere, s. unten die Beisp.), Ennium poëtam, Cic.: Atticum, Nep.: non deduxi, inquit, Sextilium, Cic.: eos deduxi testes et eas litteras deportavi, ut etc., Cic.: hominem secum ded., Cic. – alqm ded. ex ultimis gentibus, Cic.: alqm Romam, Eutr.: alqm secum Romam, Liv.: primus ego in patriam mecum, modo vita supersit, Aonio rediens deducam vertice Musas (poet. für »die griechischen Dichter auf heimatlichen [römischen] Boden verpflanzen«), Verg. georg. 3, 10 sq. – γ) als Gast in ein Haus usw., hospites domum, Cornif. rhet.: alqm in hospitale cubiculum, Liv.: alqm ad Ia-————nitorem quendam hospitem, Cic. – δ) einen jungen Mann zu einem Staatsmanne zur weitern Ausbildung, alqm ad alqm, Cic. de amic. 1. Cic. Cael. 9. Tac. dial. 34. Quint. 12, 11, 6. – od. in eine Schule, ephebum in gymnasium (v. Mentor), Petron. 85, 3. – ε) beschützend od. bewachend fortführen, abführen, fortbringen, igitur inditus lecticae et a tribuno praetoriae cohortis deductus est, vario rumore, custos saluti an mortis exactor sequeretur, Tac. ann. 3, 14: a quo cum quaesisset, quo (wohin) deduci vellet, et ille Athenas dixisset, praesidium dedit, ut tuto perveniret, Nep.: Pydnam eum deduci iussit et quod satis esset praesidii dedit, Nep. – als Gefangenen, ex consilii sententia in custodiam coniectus Athenas deductus est, Nep.: ded. Lentulum in carcerem, Sall.: Iugurtham ad Marium, Sall.: alqm vinctum ad Caesarem, Hirt. b. G.: alqm comprehendere et custodibus publice datis deducere ad Hannibalem, Liv. – auf den Kampfplatz, alqm e spectaculis detrahere et in arenam deducere, Suet. Cal. 35, 2. – ζ) jmd. ehrenhalber geleiten, jmdm. das Ehrengeleit geben, αα) jmd., bes. einen Staatsmann vom Hause nach dem Forum od. zur Kurie (Ggstz. reducere) od. umgekehrt von da nach Hause, magnam affert opinionem, magnam dignitatem cotidiana in deducendo frequentia, Cic.: haec ipsa sunt honorabilia assurgi, deduci, reduci, Cic.: ne deducendi sui causā populum de foro abduceret, Liv.:————plebes consules ambo sacrā viā deductos cum magno tumultu invadit, Sall. fr.: cum magna multitudo optimorum virorum me de domo deduceret, Cic. – alqm ad forum, Cic., in forum, Quint.: alqm ex patribus conscriptis aut propinquum aut paternum amicum ad curiam, Val. Max.: frequentes eum domum deduxerunt, Liv.: absol., deducam, ich will ihn nach Hause (bis an sein Haus) geleiten, Hor. sat. 1, 9, 59. – ββ) einen jungen Römer vom Hause nach dem Forum, um sein Tirocinium abzulegen (v. Vater u. v. Verwandten), filios suo quemque tirocinio in forum, Suet.: filium Drusum in forum, Suet.: deductus in forum tiro, Suet.: pueros puberes non in forum, sed in agrum deduci praecepit, Iustin. – γγ) eine Braut aus dem Elternhause in das Haus der Bräutigams geleiten, v. Vater u. v. den Verwandten = dem Bräutigam zuführen, velut auspicibus nobilissimis populis deductas esse, Liv.: eorum habentur liberi, quo (wohin = zu denen) primum virgo quaeque deducta est, Caes.: ded. virginem in domum alcis, Tac., od. ad alqm, Liv.: virginem iuveni marito, Tibull.: illa mihi dextrā deducta paternā, Catull.: quae mihi deductae fax omen praetulit, Prop.: rapi solet fax, quā praelucente nova nupta deducta est, ab utrisque † amicis, Fest. p. 289 (a), 7 sq. – v. Bräutigam selbst = eine Gattin heimführen, uxorem domum, Ter.: illam domum in cubiculum, Ter. Vgl. übh. Gronov Plaut.————Cas. 2, 8, 36. die Auslgg. zu Ter. Hec. 1, 2, 60; zu Caes. b. G. 5, 14, 5; zu Liv. 10, 23, 5. – euphemist. = jmdm. eine Konkubine zuführen, sine prius deduci, Plaut.: so Tertia deducta est, Suet. Caes. 50, 2 (im Doppelsinn mit no. II, B, a, β): ded. ad Docimum Tertiam Isidori mimi filiam, Cic.: Liviam ad se deduci imperavit, Suet. – δδ) eine in die Provinz abgehende Magistratsperson geleiten, ut provincias cum imperio petituri hinc deducerentur, Suet. Aug. 29, 2. – einen Triumphierenden zu den Tempeln, unde populo consalutato circum templa deductus est, Suet. Tib. 17, 2. – einen vertriebenen Herrscher wieder in sein Reich einführen, alqm in regnum, Tac.: hunc in possessionem Armeniae, Tac. – εε) jmd. an einen Ehrenplatz führen, m. 2. Supin., Herennium Gallum histrionem summo ludorum die in XIIII sessum deduxit, wies er einen Platz auf einer der vierzehn Ritterbänke (in der Ritterloge) an, Asin. Poll. in Cic. ep. 10, 32, 2. – ζζ) jmd. in ein Heiligtum einführen, decimo die cenatum, deinde pure lautum in sacrarium deducturam, Liv. 39, 9, 4. – ηη) jmd. zu Grabe geleiten, jmdm. das Grabgeleite geben, alqm, Augustin. serm. 17, 7 (zweimal). – η) etw. od. jmd. in einem Festzuge aufführen od. wohin abführen, tensas, Suet.: mulierem (eine Gefangene) triumpho, Hor.: elephantos Romam ingenti pompā, Eutr.: corpus Alexandri in Hammonis templum, Iustin.————d) (als publiz. t. t.) Kolonisten, eine Kolonie irgendwohin abführen, übersiedeln, verpflanzen, Kolonisten irgendwo ansiedeln, ansässig machen, eine Kolonie irgendwo anlegen, colonos, Vell.: coloniam, colonias, Cic. u.a.: ut hic conditor urbium earum, non illi qui initio deduxerant (die ursprünglichen Kolonieführer), videretur, Nep. Timol. 3, 2; vgl. Cic. agr. 2, 92: im Passiv, deductis olim (für die vor Zeiten angesiedelten) et nobiscum per conubium sociatis haec patria est, Tac. hist. 4, 65. – m. Advv. (wohin? wo?) u. m. in u. Akk. (s. Drak. Liv. 10, 13, 1 u. 39, 44, 10) u. mit bl. Acc. loc., huc I colonorum ex lege Rulli, Cic.: emere agros a privatis, quo (wohin) plebs publice deducatur, Cic.: ded. eo (dahin) coloniam novam, Cic.: illo (dorthin) coloniam, Cic.: deducentur, inquit, coloniae. Quo? quorum hominum? in quae loca? Cic.: tu non definias, quo colonias, in quae loca, quo numero colonorum deduci velis? Cic.: ded. colonos lege Iuliā Capuam, Caes.: coloniam Casilinum, quo Caesar ante deduxerat, Cic.: colonos in omnes colonias totius Italiae, Cic.: colonias in eos agros, quos emerint, Cic.: coloniam in Asiam, Cic.: in eum locum coloniam, Cic.: negavi in eam coloniam, quae esset auspicato deducta, dum esset incolumis, coloniam no vam iure deduci, Cic.: ded. Carseolos coloniam in agrum Aequiculorum, Liv.: specie deductarum per (über) orbem terrae legionum, Tac. ann. 11,————24. – mit in u. Abl. (s. Drak. Liv. 10, 13, 1), Ostiam coloniam in ostio Tiberis deduxit, Aur. Vict.: in colonia Capua deducti lege Iuliā coloni, Suet. – im Passiv m. Prädik.-Nom. (als wer? vgl. Drak. Liv. 39, 44, 10), coloniae deductae Ariminum in Piceno, Beneventum in Samnio, Liv. epit.: eodem anno Cales deducta colonia (als K.), Vell.: post triennium Tarracina deducta colonia (als K.) ac deinde interiecto triennio Suessa Aurunca et Saticula, Vell.: Aquileia colonia Latina (als lat. K.) eo anno in agrum Gallorum est deducta, Liv.e) als gerichtl. t. t., vor einem Gericht als Zeugen usw. hinbringen, beiziehen, alqm (als Zeugen) ad hoc iudicium, Cic. Flacc. 9. – übtr., lis ad forum deducta est, der Streit wurde vor Gericht gebracht, es kam zum Prozeß, Phaedr. 3, 13, 3.f) als milit. t. t.: α) ein Schiff aus den Werften ziehen, navem ex navalibus, Caes. b. c. 2, 3, 2. – u. übh. in See stechen lassen, classem in altum properiter, Pacuv. tr. 322. – feindl. = aus den Werften fortführen, unam (navem) ex navalibus eorum, Caes. b. c. 2, 3, 2: ebenso naves a Meloduno, Caes. b. G. 7, 60, 1 (vgl. 7, 58. § 2 u. 4). – β) ( wie κατάγειν) ein Schiff in den Hafen führen, einlaufen lassen, persuade gubernatori, ut in aliquem portum navem deducat, Petron. 101, 8. – feindlich = ein Schiff wohin schleppen, onerarias naves, quas ubique possunt, de-————prehendunt et in portum deducunt, Caes. b. c. 1, 36, 2. Vgl. oben no. I, 1, c, β.g) als t. t. der Wasserbaukunst, Wasser von irgendwo ableiten, irgendwo hinleiten, rivos (auf die Äcker), Verg.: aquam in vias, Cato: Padum in flumina et fossas, Plin.: aquam Albanam ad utilitatem agri suburbani, Cic.h) jmd. aus einer Besitzung gewaltsam hinwegführen, ex ea possessione Antiochum, Liv. 34, 58, 6: Arsinoën ex regno, Auct. b. Alex. 33, 3. – bes. als jurist. t. t., jmd. aus einer streitigen Besitzung in Gegenwart von Zeugen scheinbar gewaltsam hinwegführen (moribus deducere, im Ggstz. zu vi armatā deducere), um ihm das Recht der Vindikationsklage zu verschaffen (eine der Klage vorausgehende symbolische Handlung), alqm de fundo (mit u. ohne moribus), Cic. Caecin. 20; de lege agr. 2, 68; pro Tullio 20 (dazu Beier exc. III p. 250 sqq.).i) unversehens jmd. an einen Ort hinführen, wohin locken, pedester exercitus, quod in ea loca erat deductus, ut in vito Eumene elabi non posset, pacem ab eo petiit, Nep.: ab alqo consilio od. ex industria in iniqua loca deducti, Frontin.: sequentem Lucullum in insidias deduxerunt, Frontin.: Hamilcar in insidias deductus occiditur, Iustin.k) ein phys. Übel vom Körper wegziehen, entfernen, brassica de capite et de oculis omnia deducet et————sanum faciet, Cato r. r. 157, 6: non aeris acervus et auri aegroto domini deduxit corpore febres, non animo curas, Hor. ep. 1, 2, 47 sqq.: quoniam haec deducuntur, weil man Derartiges (derartige Fehler) vom Körper zu entfernen sucht, Cic. de fin. 5, 47.2) übtr.: a) übh.: α) leb. Wesen = jmd. von wo abführen, abziehen, abbringen, abwendig machen, impellere voluntates quo velit, unde autem velit deducere, Cic.: ded. alqm a pristino victu, Nep.: alqm ab humanitate (menschlichen Würde), a pietate, a religione, Cic.: quod instituit referre de religione et saepe iam rettulit, ab eo deduci non potest, Cic.: magnā pecuniā a vera accusatione esse deductum, Cic.: ded. eloquentiā perterritos a timore, Cic.: alqm a tristitia acute et hilare dicto, Cic.: alqm de fide (v. Reichtum), Cic.: alqm de illa animi pravitate, Q. Cic.: alqm de hac animi lenitate, Cic.: alqm de sententia, Cic. u. Liv.: alqm prope de vitae suae statu dolore ac lacrimis suis, Cic.: ded. alqm vero (von der Wahrheit), Lucr. 1, 370. – u. jmd. wohin ohne sein Zutun bringen, versetzen, si eo (dahin) me deduxit error, Ps. Quint. decl.: cuius errore eo (dahin) deducta esset multitudo, ut omnes de salute pertimescerent, Nep.: eo deductus periculi, ut etc., so gefährdet, daß usw., Amm.: si in eum casum deducerentur, wenn es mit ihnen so weit käme, Caes.: ded. alqm in periculum, Caes.: quam in fortunam quamque in amplitudinem deduxisset————(Aeduos), Caes.: deduci (geraten) in egestatem, Sen.: deduci in fraudem, ins Netz gelockt werden, Planc. in Cic. ep.: ded. alqm ad fletum misericordiamque, Cic.: deduci ad iniquam pugnandi condicionem, Caes. – β) lebl. Objj., von etw. abbringen, zu etw. hinführen, hinbringen, antiquissimum sollemne ab nobilissimis antistitibus eius sacri ad servorum ministerium deduxisti, hast das älteste Opfer von den vornehmsten Priestern dieses Gottesdienstes weggenommen und zu einer Verrichtung der Sklaven erniedrigt, Liv. 9, 34, 18. – audi, quo rem deducam, wohin ich am Ende kommen, wo ich hinaus will (in der Darstellung), Hor. sat. 1, 1, 15. – ded. rem huc, ut etc., es dahin zu bringen suchen, daß usw., Cic.: u. so rem in eum locum, ut etc., Caes.: ergo huc universa causa deducitur, utrum... an etc., Cic.: ded. rem ad arma, Caes.: rem ad otium, Caes.: rem in summum periculum, Caes.: rem in controversiam, Caes.b) jmd. von seiner Partei abwendig machen, verleiten, verführen, a quibus deductum ac depravatum Pompeium queritur, Caes. b. c. 1, 7, 1: adulescentes et oratione magistratus et praemio deducti, Caes. b. G. 7, 37, 6.c) jmd. zu etw. bringen = bestimmen, gewinnen, im üblen Sinne = verleiten, α) übh.: alqm ad eam sententiam, Caes.: Pompeium ad turpissima foedera, Vell.: quae tandem est ea disciplina, ad quam me de-————ducas, si ab hac abstraxeris? Cic. – mit folg. Infin., inde deducimur etiam imaginem mortis iam tunc eum (somnum) recensere, Tert. de anim. 43. – bei vorhergeh. Negation m. folg. quominus u. Konj., neque legis improbissimae poenā deductus est, quominus hospitii et amicitiae ius officiumque praestaret, Cic. ep. 14, 4, 2. – β) jmd. zu einer polit. Sache od. Partei bringen, für sie gewinnen, in sie verflechten, Philippum et Macedonas in societatem belli, Liv.: Macedonas in bellum civile, Iustin.: quasdam civitates dissentientes in causam, Liv.: petebant, ne se temere in causam deduceret, Liv.d) den Ursprung von etw. ableiten, herleiten, mos unde deductus, Hor.: originem ab ea (femina), Plin.: genus ab Anchise ac Venere, Vell.: genus ab Achille, Curt. – u. den Namen von etw. entlehnen, entnehmen,nomen ab Anco, Ov. fast. 6, 803: u. so nomen ab alqa re u. ab alqo, Lact. 4, 28, 12. Tert. adv. Marc. 4, 14; apol. 3: nomen ex ea significatione, Tert. de virg. vel. 5.B) prägn.: a) vermindernd abziehen, α) als t. t. der Athletik = dem Kämpfer die Speise entziehen, damit er schmächtiger werde, cibum, Ter. eun. 315. – β) als t. t. der Geschäftsspr. = von einer Summe abziehen (Ggstz. addere), addendo deducendoque videre, quae reliqua summa fiat, Cic.: ded. centum nummos, Cic.: Tertia (ein Drittel) deducta est,————Suet. Caes. 50, 2 (im Doppelsinn auch = »die Tertia ist zugeführt worden«, s. oben no. II, A, 1, c, ζ, γγ): id viri boni arbitratu (nach der Taxierung) deducetur, Cato. – m. in u. Akk., in singulas deportationes (auf od. für jede entwendete Tracht) SS. N. II (= 2 Sesterze) deducentur, Cato. – mit de u. Abl., de capite deducite quod usuris pernumeratum est, Liv. – m. Dat. (welcher Summe?), deducto summae aeris alieni, si quid usurae nomine numeratum aut perscriptum fuisset, Suet. – mit Dat. (für wen?), de his divitiis sibi drachumam ded., Enn. scen. 323. – absol. prägn. = jmdm. einen Abzug machen, arbitratu deducetur, Cato r. r. 144, 2 zw. – Partiz. subst., dēducta, ae, f. (verst. pecunia od. pars), der Abzug, den der Legatar an dem ihm ausgesetzten Legate machen durfte, um dadurch der lästigen Verpflichtung der auf dem Vermögen des Testators haftenden sacra zu entgehen, si in testamento deducta scripta non sit, Cic. de legg. 2, 50.b) fortführend, fortziehend bilden, α) einen Bau fortführen, latum sulcum, Iuven, 1, 157: fossam superiori parte post castra, Frontin. 1, 5, 4: vallum per triginta duo milia passuum a mari ad mare, Eutr. 8, 19. – β) schreibend, zeichnend ziehen, entwerfen, litteram mero, Ov. her. 16 (17), 88: tamquam linea uno calamo deducta, Cassiod. de instit. div. lit. 1. p. 510 (a) ed. Garet. – im Bilde, ded. formam bonorum————virorum et lineamenta, Sen. ep. 95, 72. – γ) spinnend, webend fortführen, fortspinnen, abspinnen, fortweben, abweben, harum (Parcarum) una loquitur, altera scribit, tertia deducit, Serv. Verg. Aen. 1, 22. – m. Abl. womit? dexterā leviter ded. fila, Catull.: levi pollice filum, Ov.: staminis pollice fila, Hieron.: tereti filo et aequali stamina (v. der Spinne), Plin.: habiles gladios filo gracilento, poet. = schmieden, Enn. ann. 253. – m. Abl. wovon? plenā stamina longa colo, Tibull. – m. in u. Akk., argumentum in tela, einweben, Ov. met. 6, 90. – übtr., ein Schriftwerk fein ausspinnen (= kunstvoll ausarbeiten), deducta atque circumlata oratio, eine entwickelte u. kunstvoll abgerundete (Ggstz. oratio simplex atque illaborata), Quint.: carmina proveniunt animo deducta sereno, Ov.: tenui deducta poëmata filo, Hor.: subtilis deductā oratione Menelaus, Auson.: ded. commentarios, Quint.: mille die versus, Hor.: triduo non ultra tres versus maximo impenso labore deducere posse, Val. Max. – m. Dat. wem? tibi saepe novo deduxi carmina versu, Prop. – m. in u. Akk., carmen Iliacum in actus, Hor. de art. poët. 129. – m. ab u. Abl. u. ad od. in u. Akk. der Zeit, von einer Zeit bis zu einer Zeit fortführen, prima ab origine mundi ad mea perpetuum deducite tempora carmen, Ov. met. 1, 3 sq.: pauca, quibus surgens ab origine mundi, in tua deduxi tempora, Caesar, opus, Ov. trist. 2. 559 sq. – u. fortspinnend ab-————schwächen, übtr., vocem, Pompon. com. 57 u. 60: Ὀδυσσεύς ad Ulixem deductus est, Quint. 1, 4, 16; vgl. PAdi. deductus no. II. – ⇒ Imperat. deduc, Cic. de rep. 1, 34. Stat. Theb. 12, 266. Augustin. serm. 109, 4: arch. deduce, Plaut. truc. 479. Ter. eun. 538. -
18 ground
I 1. [graʊnd]1) (surface underfoot) suolo m., terreno m., terra f.to throw sth. on the ground — buttare qcs. in o a terra
to fall to the ground — cadere in o a terra
to pick sth. up off the ground — raccogliere qcs. da terra
to get off the ground — [ plane] decollare; fig. [ idea] decollare, prendere piede
to get sth. off the ground — fare decollare, mettere in moto [plan, campaign]
above, below (the) ground — in superficie, sottoterra
to prepare, clear the ground — preparare, sgombrare il terreno (anche fig.)
2) (area, territory) terreno m., territorio m. (anche fig.)to cover a lot of ground — fare molta strada; fig. andare molto avanti, trattare molti argomenti
to break fresh o new ground fare importanti scoperte, aprire nuove strade (by o in doing facendo); to be sure of one's ground essere sicuro del fatto proprio o di ciò che si fa e si dice; on dangerous ground (in discussion) su un terreno minato; (in dealings) in una posizione delicata; on safe ground — sul sicuro
3) sport terreno m., campo m.4) (reason) motivo m., fondamento m., ragione f. (anche dir.)5) fig. (in contest)to gain ground — guadagnare terreno (on, over su, nei confronti di)
to lose ground — perdere terreno (to nei confronti di)
to give ground cedere terreno; to make up lost ground recuperare il terreno perduto; to hold o stand (one's) ground tenere duro, non cedere; to shift one's ground — cambiare la propria posizione o le carte in tavola
6) AE el. terra f., massa f.7) art. campo m., sfondo m.2.1) (of house) terreno m.sing., terreni m.private grounds — terreni privati, proprietà privata
2) (reasons)grounds for — motivi per o di [divorce, criticism, hope]
grounds for doing — motivi o ragioni per fare
to have grounds for complaint — avere motivo o ragione di lamentarsi
on (the) grounds of — a causa di, in ragione di [adultery, negligence]
on compassionate grounds — per motivi personali o familiari
••to be thin on the ground — essercene pochissimi, essere più unico che raro
to go to ground — rintanarsi, nascondersi
to run sb., sth. to ground — scovare o stanare qcn., qcs.
II [graʊnd]to run o drive oneself into the ground ammazzarsi o sfiancarsi di lavoro; it suits me down to the ground — mi si addice perfettamente, è perfetto per le mie esigenze
2) mar. fare arenare, fare incagliare [ vessel] (on in)3) (base)to ground sth. on o in — basare o fondare qcs. su
5) AE el. mettere a terra, a massaIII 1. [graʊnd] 2.aggettivo [coffee, pepper] macinato* * *past tense, past participle; = grind* * *ground (1) /graʊnd/A pass. e p. p. di to grindB a.1 macinato; frantumato; tritato; in polvere: ground coffee, caffè macinato; ground rice, riso in polvere2 affilato; arrotato3 (mecc.) rettificato; molato; smerigliato: ground glass, vetro smerigliato; ( anche) polvere di vetro♦ ground (2) /graʊnd/A n.1 [u] terreno; (spec. USA) terra; suolo: to till the ground, coltivare la terra; to fall to the ground, cadere a terra2 [u] terreno; posizione; territorio: ( anche fig.) to gain ground, guadagnar terreno; These ideas are gaining ground, queste idee guadagnano terreno; ( anche fig.) to lose (o to give) ground, perdere terreno3 terreno ( di gioco, ecc.); campo: a hunting ground, un terreno di caccia; football ground, stadio di calcio; sports ground, campo sportivo; recreation ground, campo giochi; hospital grounds, terreno alberato che circonda un ospedale; neutral ground, campo neutro; hallowed ground, terreno consacrato5 [cu] fondamento; causa; motivo; ragione: He resigned on moral grounds, si è dimesso per ragioni d'ordine morale; (leg.) grounds for divorce, motivi per concedere (o ottenere) il divorzio6 campo; fondo; sfondo: a design of red flowers on a blue ground, un disegno di fiori rossi su campo azzurro7 [u] terreno, campo (fig.); posizione; argomento; punto: common ground, terreno comune; punto su cui ci si trova d'accordo; Let's go over the ground again, torniamo sull'argomento!; to stand one's ground, tenere la propria posizione; tener duro; non deflettere; (fig.) to be on one's own ground, conoscere bene l'argomento; essere a proprio agio (fig.); giocare in casa (fig. fam.); (fig.) to be on familiar ground, trovarsi a proprio agio (o nel proprio elemento)8 (elettr.) terra; massa11 (pitt.) mano di fondo; imprimitura12 [u] (geol.) roccia; matrice rocciosaB a. attr.2 (elettr.) di massa, di terra; a terra, a massa● ground-air, (mil.) aeroterrestre; (miss.) terra-aria □ ground angling, pesca di fondo ( con la lenza: senza galleggiante) □ (bot.) ground ash, giovane frassino; bastoncino di frassino □ (mil.) ground attack, attacco da terra (o terrestre) □ (mus.) ground bass, basso ostinato □ (ind. costr.) ground beam, dormiente □ ground-breaking, che innova; innovatore; pionieristico □ (elettr.) ground cable, conduttore di terra □ ( USA) ground cloth ► groundsheet □ ground colour, prima mano di vernice; colore di fondo □ (aeron.) ground control, radioguida da terra □ (aeron.) ground controller, controllore di volo; controllore al suolo □ ground cover, tappeto vegetale; sottobosco □ (aeron.) ground crew, personale di terra ( in un aeroporto) □ (aeron.) ground effect, effetto suolo □ ground-effect machine, veicolo a cuscino d'aria; veicolo a effetto suolo □ (bot.) ground elder ( Aegopodium podagraria), podagraria □ (ind. costr.) ground exploration, esame geologico ( di un'area fabbricabile, ecc.) □ ground fish, pesce che vive sul fondo □ ground floor, pianterreno: (fig.) to be [to get] in on the ground floor, essere [entrare] in un'impresa (o un affare) fin dall'inizio □ ground fog, nebbia bassa □ (meteor.) ground frost, gelata ( a zero gradi C o sotto zero) □ ground game, selvaggina minuta ( esclusi i volatili) □ (zool.) ground-gudgeon ( Cobitis barbatula), pesce barometro □ (bot.) ground ivy ( Nepeta hederacea), edera terrestre □ (zool.) ground hair, (peli di) borra ( i più corti e morbidi della pelliccia dei mammiferi) □ (equit.) ground jury, giuria di campo □ (leg.) ground lessee, titolare del diritto di superficie; superficiario □ (leg.) ground lessor, proprietario del suolo che cede il diritto di superficie □ (naut.) ground log, solcometro di fondo □ (naut.) ground mine, mina da fondo □ (mus.) ground note, nota dominante □ (bot.) ground pine, ( Ajuga chamaepitys) camepizio; ( Lycopodium clavatum) licopodio, muschio clavato □ ground plan, pianta del piano terreno ( d'un edificio); (fig.) schema di base; progetto di massima □ ( lotta) ground position, posizione a terra □ (med.) ground practice, poliambulatorio □ (leg.) ground rent, canone pagato ( di solito, per 99 anni) per un suolo ceduto in proprietà superficiaria □ (fig.) ground rule, regola di base; principio □ (aeron.) ground speed, velocità rispetto al suolo; velocità effettiva □ (zool.) ground squirrel ( Sciuridae), sciuride (spec. marmotta) □ ground staff, (aeron.) personale di terra ( in un aeroporto); ( sport) personale addetto alla manutenzione del campo □ (fis.) ground state, stato fondamentale □ (mil., aeron.) ground strafing, attacco a volo radente □ ( tennis) ground stroke, diritto, rovescio ( qualsiasi tiro effettuato dopo il rimbalzo della palla) □ (mil.) ground-to-air missile, missile terra-aria □ (mil.) ground-to-ground missile, missile terra-terra □ (mil.) ground war, guerra terrestre □ (geol.) ground water, acqua freatica, acque sotterranee □ ground-water level, livello freatico □ ground-water table, falda freatica, falda idrica □ ( radio) ground wave, onda di superficie □ ground wire, (elettr.) filo di messa a terra; (edil.) filo di guida □ (fis. nucl., mil.) ground zero, punto zero □ (fig.) above ground, ancora al mondo; vivo □ (fig.) below ground, sottoterra; morto e sepolto □ to break ground, (agric.) dissodare terreno vergine; (ind. costr.) iniziare i lavori di scavo; (fig.) preparare il terreno □ (fig.) to break fresh (o new) ground ► to break □ to cover much ground, fare molta strada, percorrere una lunga distanza; (fig.) trattare molti argomenti □ (fig.) to cut the ground from under sb. 's feet, far mancare il terreno sotto i piedi a q. □ (fig. fam.) down to the ground, alla perfezione; a pennello: That suits me down to the ground!, questo mi va a pennello! □ (fig.) to fall to the ground, andare in fumo; andare a monte; fallire □ fishing grounds, zone di pesca □ forbidden ground, terreno proibito; (fig.) argomento da evitarsi □ ( anche fig.) to gain ground, guadagnare terreno □ high ground, altura □ (fig.) to hold (o to keep) one's ground, restare sulle proprie posizioni; mantenere il proprio punto di vista; non deflettere; non cedere □ (aeron.) on the ground, a terra ( non in volo) □ on the grounds of, a causa di; per motivi di □ (fig.) to be on safe ground, andare sul sicuro; trattare un argomento che si conosce bene □ (fig.) to shift one's own ground, mutare la propria posizione ( in una discussione, ecc.); cambiare idea □ (naut.) to strike ground, arenarsi; incagliarsi sul fondo □ (fig.) to touch ground, venire al sodo.(to) ground /graʊnd/A v. t.1 (naut.) fare arenare; fare incagliare2 (aeron.) tenere a terra; costringere a restare a terra; impedire il decollo a: The airplane was grounded owing to thick fog, l'aereo è stato costretto a restare a terra per la fitta nebbia3 basare; fondare; motivare: Ground your claims on fact, motiva i tuoi reclami con elementi concreti4 ( anche sport) mettere a terra; posare per terra; mettere giù; mandare a terra, atterrare: to ground the ball, mettere a terra il pallone; ( calcio) to ground one's opponent, atterrare l'avversario5 dare le basi a (q.); istruire nei primi elementi: I want to ground them in modern physics, voglio istruirli nei primi elementi della fisica moderna8 (elettr.) mettere a terra; collegare a massaB v. i.● (mil.) Ground arms!, pied'arm!* * *I 1. [graʊnd]1) (surface underfoot) suolo m., terreno m., terra f.to throw sth. on the ground — buttare qcs. in o a terra
to fall to the ground — cadere in o a terra
to pick sth. up off the ground — raccogliere qcs. da terra
to get off the ground — [ plane] decollare; fig. [ idea] decollare, prendere piede
to get sth. off the ground — fare decollare, mettere in moto [plan, campaign]
above, below (the) ground — in superficie, sottoterra
to prepare, clear the ground — preparare, sgombrare il terreno (anche fig.)
2) (area, territory) terreno m., territorio m. (anche fig.)to cover a lot of ground — fare molta strada; fig. andare molto avanti, trattare molti argomenti
to break fresh o new ground fare importanti scoperte, aprire nuove strade (by o in doing facendo); to be sure of one's ground essere sicuro del fatto proprio o di ciò che si fa e si dice; on dangerous ground (in discussion) su un terreno minato; (in dealings) in una posizione delicata; on safe ground — sul sicuro
3) sport terreno m., campo m.4) (reason) motivo m., fondamento m., ragione f. (anche dir.)5) fig. (in contest)to gain ground — guadagnare terreno (on, over su, nei confronti di)
to lose ground — perdere terreno (to nei confronti di)
to give ground cedere terreno; to make up lost ground recuperare il terreno perduto; to hold o stand (one's) ground tenere duro, non cedere; to shift one's ground — cambiare la propria posizione o le carte in tavola
6) AE el. terra f., massa f.7) art. campo m., sfondo m.2.1) (of house) terreno m.sing., terreni m.private grounds — terreni privati, proprietà privata
2) (reasons)grounds for — motivi per o di [divorce, criticism, hope]
grounds for doing — motivi o ragioni per fare
to have grounds for complaint — avere motivo o ragione di lamentarsi
on (the) grounds of — a causa di, in ragione di [adultery, negligence]
on compassionate grounds — per motivi personali o familiari
••to be thin on the ground — essercene pochissimi, essere più unico che raro
to go to ground — rintanarsi, nascondersi
to run sb., sth. to ground — scovare o stanare qcn., qcs.
II [graʊnd]to run o drive oneself into the ground ammazzarsi o sfiancarsi di lavoro; it suits me down to the ground — mi si addice perfettamente, è perfetto per le mie esigenze
2) mar. fare arenare, fare incagliare [ vessel] (on in)3) (base)to ground sth. on o in — basare o fondare qcs. su
5) AE el. mettere a terra, a massaIII 1. [graʊnd] 2.aggettivo [coffee, pepper] macinato -
19 DIO
m(тж. IDDIO)— см. - G423- D450 —- D451 —— см. - I39— см. - N539— см. - S576— см. -A117— см. - B231— см. - C1141- D452 —castigo (или flagello, gastigo) di Dio
— см. - D670— см. - F14— см. - G726— con la grazia di Dio
— см. - D457— см. - L990— см. - M108— см. - M459— см. - M1491— см. - N151— см. - D453— см. - P1445— см. - R189— см. - S1210- D455 —— см. - T643— senza timore di Dio
— см. - T644— см. - T701— см. - M1214- D457 —con l'aiuto (или con la grazia, con la speranza, col nome) di Dio (тж. nel nome di Dio)
— см. -A643— per (l')amor di Dio nessuno dà nulla (или niente)
— см. -A644al cospetto di Dio e dei santi
— см. - C2954— см. - D648— см. - G450— см. - C3059— см. - M1214- D458 —nemmeno per Dio (тж. neanche se Dio volesse)
— см. - N415con (или nel) nome di Dio (тж. con la speranza di Dio)
— см. - D457— см. - N419— см. - P7— см. - L982— см. -A798- D462 —— см. - P1831a— см. -A808— см. -A800— см. - V749— см. - B1368— см. -A327dagli amici mi guardi Dio, dai nemici mi guardo io
— см. - D464amici da starnuti, il più che tu ne cavi è un "Dio t'aiuti!"
— см. -A621a cattiva vacca Dio dà corte corna
— см. - V7a Cesare quel che è di Cesare, a Dio quel che è di Dio
— см. - C1632— см. - B541chi s'aiuta, Dio l'aiuta
— см. -A403- D463 —chi contro Dio getta pietra, in capo gli torna
chi è in tenuta, Dio l'aiuta
— см. -A403- D464 —da chi mi fido mi guardi Dio, da chi non mi fido mi guardo io (тж. dagli amici mi guardi Dio, dai nemici mi guardo io)
- D465 —chi non ha da fare, Dio gliene manda
- D467 —come Dio volle (или vuole; тж. se Dio vuole; a Dio piacendo)
— см. - G805— см. - D471— см. - B32- D468 —— см. - D477- D471 —Dio (ci) guardi (или ci guardi e liberi, ci liberi, ci scampa e liberi, ci aiuti, ce la mandi buona; тж. а Dio non piaccia; Dio non voglia; il cielo ci guardi или scampi e liberi)
- D473 —Dio lascia fare, ma non sopraffare
- D476 —Dio non paga il (или al) sabato (тж. Dio non paga ogni sabato sera, ma quando paga dà moneta intera)
a Dio non piaccia (тж. Dio non voglia)
— см. - D471— см. - D467- D477 —Dio (prima) li fa, e poi li accoppia
— см. - D471dove c'è unione, c'è Dio
— см. - U99dove si manduca Dio ci conduca
— см. - C1868gente allegra, Dio (или Iddio) l'aiuta
— см. -A403mangia tu che mangio anch'io: mangiamo tutti col nome di Dio
— см. - M379— см. - M1560(oh,) nome di Dio!
— см. - N439- D479 —non cade (или non si muove) foglia (или non muove fronda) che Dio (или che il ciel) non voglia
— см. - D466— см. - D467- D484 —a tela ordita Dio manda il filo
— см. - T170l'uomo propone, e Dio dispone
— см. - U164voce pubblica (или del popolo), voce di Dio
— см. - V862 -
20 DONNA
f— см. - D780- D777 —- D778 —- D779 —- D780 —donna (или femmina) galante (или allegra, generica, legg(i)era, perduta, pubblica, d'affari, di cattivi costumi, di facili costumi, da finestra, di mal affare, di malaffare, di mala vita, di mondo, di un'ora, di partito, di piacere, da prezzo, di strada, di vita)
— см. - B482- D781 —— см. - C1132— см. - D780- D783 —- D784 —donna di facili costumi (или da finestra, di mal affare, di malaffare, di mala vita)
— см. - D780- D785 —— см. - D780- D786 —donna di un'ora (или di partito, di piacere, da prezzo, di strada)
— см. - D780— см. - C1132— см. - D780— см. - F750— см. - G109— см. - S1630— см. - T702cercar discrezione fra le donne
— см. - D617- D789 —essere (или fare) donna e madonna (тж. esser messere e madonna)
— см. - G98- D792 —- D793 —abbi donna di te minore, se vuoi essere signore
dal bue dinanzi; dal mulo di dietro; e dalla donna da tutte le parti
— см. - B1382— см. - C261cavallo che suda, uomo che giura e donna piangente, non gli credete (или non gli creder) niente
— см. - U156- D794 —chi disse donna, disse danno (тж. chi ha donne ha brighe или danni)
chi piglia l'anguilla per la coda e la donna per la parola, può dire di non tener nulla
— см. -A754chi vuol vedere una donna di poco, la metta a accender il fuoco
— см. - F1548— см. - B1386- D798 —donna in casa e al suo lavoro, non l'apprezzi ed è un tesoro
- D799 —le donne dicono sempre il vero; ma non lo dicono tutto intero
donna che guida, beato chi si fida
— см. - D814- D804 —donna iraconda, mare senza sponda
donna e luna, oggi è serena, domani è bruna
— см. - B1266- D807 —donna occupata, donna salvata
- D809 —donna che prende, si vende
- D810 —donna che regge all'oro, val più d'un gran tesoro
la donna saggia rifa la casa, la matta la disfà
— см. - C1203- D814 —donna al volante, pericolo costante (тж. donna che guida, beato chi si fida)
- D816 —due donne e un gatto (или e un'oca) è il mercato bell'e fatto (или fanno un mercato; тж. tre donne e un pollo fanno un mercato)
il fumo, il fuoco e la donna ritrosa, caccian l'uomo di casa
— см. - F1453il gioco, il letto, la donna e il fuoco non si contentai! mai di poco
— см. - G508malanno e donna senza ragione, si trovano in ogni luogo e d'ognì stagione
— см. - M156tempo, vento, signor, donna, fortuna, voltano e tornano come fa la luna
— см. - T345gli uomini vanno veduti in pianelle, e le donne in cuffia
— см. - U172uomo che giura, e donna piangente, non gli credete (или non gli creder) niente
— см. - U156vesti una colonna, la pare una bella donna
— см. - C2164
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Anexo:Falsos amigos — Los falsos amigos son palabras que, a pesar de tener significados diferentes, pueden escribirse o pronunciarse de una manera similar en dos o más idiomas. Lo anterior puede deberse tanto a distintas etimologías como a un cambio en el significado… … Wikipedia Español
filare (1) — {{hw}}{{filare (1)}{{/hw}}A v. tr. (io filo ) 1 Ridurre in filo fibre tessili o altri materiali: filare la canapa, il cotone; filare l oro, il vetro, lo zucchero | Al tempo che Berta filava, al bel tempo antico, in un età lontana | (fig.) Filare … Enciclopedia di italiano
fare — fà·re v.tr. e intr., s.m. FO I. v.tr. I 1a. compiere, eseguire: fare un gesto, un passo; fare una risata, un viaggio; fare un sogno; unito a sostantivi forma costrutti verbali: fare compere, acquisti; fare colazione, merenda; fare la doccia, fare … Dizionario italiano
filare — fila/re (1) A v. tr. 1. (di fibre o altri materiali) ridurre in filo 2. (fig., mar., di cavo e sim.) lasciare scorrere, mollare 3. (centr., qlcu.) badare, prendere in considerazione, ascoltare B v. intr … Sinonimi e Contrari. Terza edizione
Giacomo Leopardi — Giacomo Leopardi, óleo sobre tela de A. Ferrazzi (1820), Recanati, Casa Museo Leopardi … Wikipedia Español
MITRA — Syriacum Scaligero: ab antique μίω, i. e. μιτόω ligo, Eustath. a μίτος, i. e. filum, Etymol. Lat. Vitta, Hebr. Gap desc: Hebrew funis, χοινίον: proprie signisicat tegmen muliebris capitis. Et quidem aliquando sonat redimiculum capitis, e quo… … Hofmann J. Lexicon universale
aria — à·ria s.f. 1a. FO miscela di gas, spec. azoto e ossigeno, che costituisce l atmosfera terrestre ed è indispensabile per la vita di piante e animali: respirare aria pura, aria inquinata, aria fredda, aria secca; in questa stanza manca l aria;… … Dizionario italiano
Idioma judeoespañol — «Judeoespañol» redirige aquí. Para las comunidades judeoespañolas, véase sefardí. Para la presencia histórica de judíos en España, véase historia de los judíos en España. Este artículo trata sobre judeoespañol en su forma más común. Para la forma … Wikipedia Español
écru — /e kry/, it. /e kru/ agg. fr. [der. di cru crudo , col pref. intens. ex ], usato in ital. come agg. e s.m. ■ agg. 1. (tess., abbigl.) [di filo, tela e sim., che non ha subìto il candeggio ed è perciò del colore originale: una pezza di lino é. ]… … Enciclopedia Italiana
Aracne — Fanciulla della Lidia, figlia di Idmone di Colofone, famoso tintore di porpora. Abilissima nell arte della tessitura, si vantava di essere più brava di Atena, filatrice ufficiale dell Olimpo, e per questo la sfidò in una gara. Aracne era una… … Dizionario dei miti e dei personaggi della Grecia antica